ในภาวะที่ราคาน้ำมันแพงเช่นนี้ มักมีหลายคำถามเกิดขึ้นในใจผู้ใช้น้ำมัน โดยเฉพาะเรื่องที่มาของราคาน้ำมันหน้าปั๊ม ว่ามีโครงสร้างราคาอย่างไร มีค่าอะไรบ้างในน้ำมัน 1 ลิตร ซึ่งคงเป็นเรื่องที่ต้องทำความเข้าใจเพื่อคลี่คลายความคลางแคลงใจ..

ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่าธุรกิจค้าน้ำมันเชื้อเพลิงของไทยเป็นระบบการค้าเสรี ดังนั้นราคาน้ำมันจะเคลื่อนไหวขึ้นลงตามราคาน้ำมันในตลาดซื้อขายระหว่างประเทศ 3 แหล่งใหญ่ของโลก คือ ตลาดนิวยอร์ก (NYMEX) ซึ่งเป็นตลาดซื้อขายน้ำมันในสหรัฐอเมริกา ตลาดลอนดอน (ICE) ซึ่งเป็นตลาดกลางซื้อขายน้ำมันในยุโรป และตลาดสิงคโปร์ (SIMEX) เป็นตลาดกลางซื้อขายน้ำมันในเอเชียแปซิฟิก ดังนั้นราคาน้ำมันจึงมีความผันผวนไปตามปัจจัยต่างๆ และส่วนหนึ่งเกิดจากการเก็งกำไรในการซื้อขายน้ำมันล่วงหน้า ซึ่งทำให้เกี่ยวโยงมาถึงราคาน้ำมันหน้าปั๊มที่ต้องมีการปรับขึ้นลงตามภาวะของตลาดระหว่างประเทศดังกล่าวด้วย

สำหรับโครงสร้างราคาน้ำมันมี 2 ส่วนด้วยกันคือ ราคาขายส่งหน้าโรงกลั่น ซึ่งประกอบด้วย ราคา ณ โรงกลั่น ภาษีสรรพสามิต เป็นภาษีที่คิดจากปริมาณน้ำมันเมื่อส่งออกจากโรงกลั่นหรือคลังน้ำมัน ซึ่งเรียกเก็บในอัตราคงที่ ภาษีเทศบาล เป็นภาษีเรียกเก็บเพื่อบำรุงท้องถิ่น กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง เป็นกองทุนที่รัฐบาลจัดตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนนโยบายเกี่ยวกับน้ำมันเชื้อเพลิง กองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน เป็นกองทุนที่รัฐบาลจัดตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนนโยบายอนุรักษ์พลังงาน และภาษีมูลค่าเพิ่ม ทั้งนี้การขายส่งหน้าโรงกลั่นส่วนใหญ่เป็นการซื้อขายน้ำมันสำหรับผู้ค้าน้ำมัน หรือผู้ที่ต้องการซื้อน้ำมันคราวละมากๆ เพื่อนำไปใช้ในธุรกิจ

ราคาขายปลีก หรือราคาหน้าปั๊ม เป็นราคาสำหรับผู้ที่ต้องการซื้อน้ำมันสำหรับยานยนต์เช่นเราๆ ท่านๆ ทั่วไป ซึ่งราคาขายปลีก ประกอบด้วย ราคาขายส่งหน้าโรงกลั่น ค่าการตลาด คือ ค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการคลังน้ำมัน ค่าใช้จ่ายในการขนส่งน้ำมันจากคลังน้ำมันไปยังสถานีบริการ ค่าใช้จ่ายในการบริหารงานทั่วไป การขายและการตลาด ค่าใช้จ่าย ณ สถานีบริการ เช่น ค่าแรง พนักงาน ค่าเช่าที่ดิน และค่าสาธารณูปโภคต่างๆ และภาษีมูลค่าเพิ่ม ซึ่งเป็นภาษีที่คิดจากราคาน้ำมันที่ขาย ณ สถานีบริการน้ำมัน

โครงสร้างราคาน้ำมันในเขต กทม. (ราคา ณ วันที่ 3 กรกฏาคม 2551) หน่วย:บาท/ลิตร

อ้างอิงข้อมูลจาก : www.eppo.go.th  www.shell.co.th

ที่มา : http://www.thaienergynews.com