คุณมนูญ ศิริวรรณ 

เมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2553 คณะกรรมการบริหารนโยบายพลังงาน (กพง.) กระทรวงพลังงาน ที่มีท่านรมว. พลังงานเป็นประธานคณะกรรมการได้พิจารณาการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) ในประเทศ และได้มีมติเกี่ยวกับแนวทางแก้ปัญหา LPG ขาดแคลน 4 ประการคือ

1. การเพิ่มความสามารถในการนำเข้าด้วยการบริหารจัดการคลังก๊าซ LPG ของปตท. ที่เขาบ่อยา จังหวัดชลบุรี ให้สามารถรับ LPG นำเข้าได้ 110,000 ตัน/เดือน (จากปัจจุบันที่ 88,000 ตัน/เดือน) และอนุมัติให้ปตท. เช่าคลังลอยน้ำ (Floating Storage) ชั่วคราว ทำให้รับการนำเข้าได้เพิ่มขึ้น 44,000 ตันต่อเดือน รวมขีดความสามารถทั้งสิ้นเป็น 154,000 ตันต่อเดือน ซึ่งจะเพียงพอกับปริมาณนำเข้า LPG ในปีนี้ที่ประมาณว่าจะอยู่ระหว่าง 110,000-154,000 ตันต่อเดือน

2. เลื่อนการปิดซ่อมบำรุงประจำปีของโรงแยกก๊าซธรรมชาติบางแห่งออกไปเพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบต่อปริมาณการผลิต LPG ในประเทศ

3. บริหารจัดการการใช้ LPG ในประเทศผ่านมาตรการจูงใจรถแท็กซี่ให้เปลี่ยนการใช้ LPG มาเป็น NGV จำนวน 20,000 คัน ซึ่งสามารถลดปริมาณความต้องการใช้ก๊าซ LPG ในปีนี้ลงได้ 140,000 ตัน และให้เร่งป้องกันการลักลอบส่งออก LPG ไปยังประเทศเพื่อนบ้านตามพรมแดน (ราคา LPG บ้านเราถูกกว่าประเทศเพื่อนบ้าน เนื่องจากมีการใช้เงินกองทุนน้ำมันมาอุดหนุน และ ตั้งราคาต่ำกว่าราคาในตลาดโลก ทำให้มีการลักลอบส่งออกตามแนวชายแดน เนื่องจากประเทศเพื่อนบ้านต้องนำเข้า LPG ตามราคาในตลาดโลกโดยไม่มีการอุดหนุน)

4. เพิ่มปริมาณการจัดหา LPG ในประเทศ โดยเพิ่มการผลิตไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าที่ขนอม โดยใช้ก๊าซธรรมชาติในการผลิตเพิ่มมากขึ้น ซึ่งจะทำให้โรงแยกก๊าซธรรมชาติหน่วยที่ 4 (ซึ่งอยู่ที่ขนอม) สามารถเดินเครื่องผลิต LPG ได้เพิ่มขึ้น แต่การใช้ก๊าซธรรมชาติเพิ่มมากขึ้นจะส่งผลให้ต้นทุนการผลิตไฟฟ้าของกฟผ. สูงขึ้น

ดังนั้นกพง. จึงเห็นชอบให้ชดเชยกฟผ. โดยลดราคาก๊าซธรรมชาติให้ ซึ่งมาตรการดังกล่าวสามารถลดภาระเงินกองทุนน้ำมันจากการนำเข้า LPG น้อยลงได้ถึง 200 ล้านบาทต่อเดือน (แต่ไม่ได้ระบุว่าค่าก๊าซธรรมชาติที่ลดให้กฟผ. เป็นเงินเท่าไรและใครเป็นผู้รับผิดชอบ ซึ่งคงต้องน้อยกว่า 200 ล้านบาท/เดือนแน่นอน)

นอกจากนี้ยังจะหารือกับทางโรงกลั่นน้ำมันให้เปลี่ยนการใช้เชื้อเพลิงในการกลั่นจาก LPG ไปใช้ก๊าซธรรมชาติแทนเพื่อที่จะได้นำก๊าซ LPG ที่โรงกลั่นผลิตได้มาขายแทนการใช้เอง ซึ่งจะเพิ่มปริมาณ LPG ในประเทศได้

อย่างไรก็ดีการเปลี่ยนชนิดเชื้อเพลิงดังกล่าวทำให้โรงกลั่นน้ำมันมีต้นทุนที่สูงขึ้น ที่ประชุมกพง. จึงเห็นชอบให้จ่ายเงินชดเชยราคาต้นทุนที่สูงขึ้นให้กับโรงกลั่น (ไม่ได้ระบุว่าเป็นเงินเท่าไรและจ่ายโดยใคร แต่เข้าใจว่าจะจ่ายโดยกองทุนน้ำมันฯ) เพราะกองทุนน้ำมันลดภาระการชดเชยการนำเข้า LPG ได้ประมาณ 38.37 ล้านบาท ไม่ระบุว่าระยะเวลาเท่าใด แต่เข้าใจว่าต่อเดือน)

จะเห็นว่ามาตรการทั้งหมดนั้นเป็นมาตรการที่แก้ปัญหาการขาดแคลน LPG ที่ปลายเหตุทั้งสิ้น เพราะต้นเหตุแห่งปัญหาคือการตั้งราคา LPG ที่ไม่เหมาะสมและไม่อ้างอิงราคาในตลาดโลก ทำให้ LPG ในบ้านเราราคาถูกจนเกินไป

ในขณะที่ราคาน้ำมันนั้นอ้างอิงราคาในตลาดโลก และมีราคาสูงขึ้นโดยลำดับ จึงทำให้มีผู้หันมาใช้ LPG แทนน้ำมันกันเป็นจำนวนมากทั้งในการคมนาคมและในอุตสาหกรรม ตลอดจนการลักลอบส่งออกตามแนวชายแดน ประกอบกับราคา LPG ที่ต่ำทำให้ไม่เกิดจิตสำนึกในการประหยัดพลังงาน ในการใช้ LPG ในภาคครัวเรือน ทำให้ความต้องการ LPG ในประเทศเพิ่มขึ้นมาโดยตลอด 

ในอดีตประเทศไทยผลิต LPG ได้พอใช้และยังเหลือส่งออกได้ด้วยจึงไม่เป็นปัญหามากนัก แต่ปัจจุบันเราต้องนำเข้า LPG ตามราคาตลาดโลก (ประมาณ 724 เหรียญสหรัฐ/ตัน ตามราคาเดือนก.พ. 2553 และมีแนวโน้มจะสูงขึ้นเรื่อยๆ) โดยต้องนำเข้าประมาณ 1.1-1.5 แสนตัน/เดือน รวมแล้วปี 2553 เราอาจต้องนำเข้า LPG ถึง 1.3-1.8 ล้านตัน ซึ่งกองทุนน้ำมันต้องมีภาระชดเชยการนำเข้าให้ปตท. ถึง 1,606-2,017 ล้านบาทต่อเดือน หรือ 19,000-24,000 ล้านบาทต่อปี (ถ้าราคา LPG ในตลาดโลกไม่เพิ่มมากกว่านี้)

คำถามมีว่าเงินกองทุนน้ำมันฯมาจากไหน คำตอบคือมาจากผู้ใช้น้ำมันเบนซินและแก๊สโซฮอลเป็นส่วนใหญ่ เพราะปัจจุบันเงินที่ไหลเข้ากองทุนน้ำมันฯอย่างเป็นกอบเป็นกำคือมาจากผู้ใช้น้ำมันเบนซิน 95 และ 91 โดยเรียกเก็บเข้ากองทุนฯ สูงถึงลิตรละ 7.50 บาทและ 6.70 บาทตามลำดับ

ผู้ใช้แก๊สโซฮอล 95 และ 91 ซึ่งถือเป็นพลังงานทดแทนก็ยังถูกเรียกเก็บเข้ากองทุนฯลิตรละ 2.80 บาทและ 1.40 บาท ตามลำดับ ส่วนผู้ใช้น้ำมันดีเซล B-2 ถูกเรียกเก็บลิตรละ 85 สตางค์ โดยนำไปชดเชยให้ผู้ใช้น้ำมันเบนซิน B-5 ลิตรละ 80 สตางค์ ก็ถือว่าหมดกันไปเพราะยอดขายของ B-2 กับ B-5   พอๆ กัน  

ดังนั้นผู้ใช้น้ำมันเบนซินและแก๊สโซฮอลจึงเป็นผู้อุดหนุนราคา LPG รายใหญ่ ไม่ใช่รัฐบาลอย่างที่ประชาชนเข้าใจกัน จึงต้องถามว่ามีความชอบธรรมเพียงใดที่รัฐบาลเก็บเงินจากผู้ใช้น้ำมันเบนซินและแก๊สโซฮอล (ซึ่งไม่ใช่คนรวยทั้งหมด) ไปอุดหนุนผู้ใช้ก๊าซ LPG (ซึ่งไม่ใช่คนจนทั้งหมด โดยเฉพาะในภาคขนส่ง, อุตสาหกรรม และปิโตรเคมี ซึ่งเป็นคนรวยและประกอบกิจการค้าธุรกิจและอุตสาหกรรมการผลิต ซึ่งควรจะใช้พลังงานในราคาตามตลาดโลก เพื่อยกระดับความสามารถในการแข่งขันกับชาติอื่น)

ผมเองในฐานะผู้ใช้น้ำมันแก๊สโซฮอลยินดีเสียเงินเข้ากองทุนน้ำมันเพื่อไปสนับสนุนเสถียรภาพของราคาน้ำมันไม่ให้ขึ้นลงมากๆ ตามวัตถุประสงค์ดั้งเดิมของกองทุนน้ำมัน หรือจะเอาไปใช้ในเรื่องการขนส่งมวลชน เช่นรถไฟฟ้า หรือปรับปรุงถนนหนทาง ลดปัญหาการจราจรติดขัด รณรงค์ให้มีการประหยัดพลังงาน ฯลฯ ซึ่งจะเป็นประโยชน์แก่สาธารณชนและผู้ใช้รถใช้ถนน

แต่รัฐไม่ควรนำเงินไปอุดหนุน LPG เพื่อการใช้ที่ไม่เหมาะสม เช่น LPG กับรถยนต์ โดยเฉพาะคนที่ใช้รถคันใหญ่แต่ไม่ยอมจ่ายค่าน้ำมันแล้วหันมาใช้ LPG โรงงานอุตสาหกรรมที่หันมาใช้LPG แทนน้ำมันเพราะราคาถูกกว่าน้ำมันเตา นอกจากนี้เหมือนส่งเสริมทางอ้อมให้เกิดการลักลอบจำหน่าย LPG ไปยังประเทศเพื่อนบ้าน ข้าวแกง อาหารตามสั่งยังคงขึ้นราคาแม้ว่ามีการชดเชยราคา LPG เป็นต้น 

อย่างไรก็ดีทั้งหมดนี้ผมไม่ตำหนิกระทรวงพลังงานหรือกพง. เพราะรมว. กระทรวงพลังงานหรือกพง. ต้องปฏิบัติตามนโยบายของคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) ที่มีท่านนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน เพราะกพช. มีนโยบายตรึงราคา LPG ไปจนถึงสิ้นเดือนสิงหาคม (ความจริงตรึงมาหลายปีแล้วโดยขยายเวลาออกไปทีละ 6 เดือน

พอครบก็ต่ออายุออกไปเรื่อยๆ ไม่มีใครกล้าขึ้นราคาเพราะกลัวเสียคะแนนนิยม) ซึ่งพอถึงสิ้นเดือนสิงหาคมก็อาจมีการแยกตลาด LPG ออกเป็น 2 ตลาด คือตลาดขนส่งและครัวเรือนกับตลาดอุตสาหกรรมและปิโตรเคมี โดยอาจลอยตัวราคา LPG ในภาคอุตสาหกรรมและปิโตรเคมี แต่ตรึงราคาในส่วนของขนส่งและครัวเรือนต่อไป ซึ่งปัญหาก็คงไม่จบหรอกครับเพราะจะมีปัญหาลักลอบใช้เพิ่มขึ้นมาอีกหนึ่งปัญหา ผมถึงบอกว่าราคา LPG เป็นปัญหาอมตะที่ไม่มีวันตายยังไงล่ะครับ !!!

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน