พัฒนาการล่าสุดของหลอดฟลูออเรสเซนต์ที่ออกสู่ตลาดคือหลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิด T5 ซึ่งประกอบด้วยหลอดชนิดมาตรฐาน และหลอดชนิดกำลังส่องสว่างสูง
ขวัญชัย กุลสันติธำรงค์
เทคโนโลยีในการพัฒนาการส่องสว่างของหลอดไฟที่ก้าวหน้าทำให้หลอดไฟมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น ผู้ออกแบบด้านไฟฟ้าแสงสว่าง (Lighting Designer) ก็มีทางเลือกใหม่ ๆ ในการเลือกใช้หลอดไฟในการออกแบบ คำว่า ประสิทธิภาพ เป็นคำตามสมัยนิยมที่ใช้กันมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งในอุตสาหกรรมด้านไฟฟ้าแสงสว่าง และเมื่อใช้คำนี้กันมากเข้า หลอดไฟที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้นก็มีขนาดหลอดไฟที่เล็กลงเรื่อย ๆ แนวโน้มของหลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิด “จิ๋วแต่แจ๋ว” ได้พัฒนาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่หลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิด T12 ออกสู่ตลาดเป็นต้นมา
พัฒนาการล่าสุดของหลอดฟลูออเรสเซนต์ที่ออกสู่ตลาดคือหลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิด T5 ซึ่งประกอบด้วยหลอดชนิดมาตรฐาน (Standard) และหลอดชนิดกำลังส่องสว่างสูง (High Output: HO) หลอด T5 ชนิดมาตรฐานได้รับการพัฒนาขึ้นครั้งแรกในยุโรป ต่อจากนั้นหลอด T5 ชนิดมาตรฐานก็ออกสู่ตลาดในอเมริกาเหนือตั้งแต่ปี พ.ศ.2539 ผู้ออกแบบแสงสว่างหลายรายต่างเลือกใช้หลอดชนิดนี้ แต่ยังไม่ได้รับความนิยมมากนัก เนื่องจากหลอด T5 และบัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์ยังมีราคาแพงมากกว่าหลอด T8 ดังนั้นในปี พ.ศ.2541 หลอด T5 HO ก็ออกสู่ตลาดในอเมริกาเหนือซึ่งเป็นหลอดที่ให้กำลังการส่องสว่าง (Lumen Output) เกือบสองเท่าของหลอด T5 ที่ยาวเท่ากัน
หลอด T5 ชนิดยาวมีความยาวให้เลือกหลายขนาดได้แก่ 2, 3, 4 และ 5 ฟุต โดยหลอด T5 ยาว 4 ฟุต มีความยาวจริงตั้งแต่ปลายขั้วหลอดด้านหนึ่งไปถึงปลายขั้วหลอดอีกด้านหนึ่ง (Pin End to Pin End) เท่ากับ 45.8 นิ้ว ในตารางที่ 1 แสดงการเปรียบค่าความส่องสว่าง (Light Output) และประสิทธิผลการส่องสว่าง (Efficacy) ระหว่างหลอด T5 กับหลอด T8 โดยหลอดทั้งสองใช้บัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์
ตารางที่ 1 แสดงการเปรียบเทียบสมรรถนะของหลอดฟลูออเรสเซนต์ T8, T5 ชนิดมาตรฐาน และ T5 ชนิดกำลังการส่องสว่างสูง
หลอด T5 จะมีอุณหภูมิสีของแสงตั้งแต่ 3,000 K, 3,500 K และ 4,100 K ขณะที่หลอด T8 จะมีค่า Colour Rendering Index (CRI) ระหว่าง 75 หรือ 85 แต่หลอด T5 ทั้งหมดมีค่า Colour Rendering Index (CRI) ระหว่าง 85 หรือ 82 ซึ่งมีค่าสูงกว่าความถูกต้องสีของหลอด T5 จะดีกว่าหลอด T8
ในขณะที่หลอด T5 ชนิดมาตรฐาน และหลอด T5 ชนิด HO จะมีเส้นผ่านศูนย์กลางและความยาวเท่ากันแล้ว หลอด T5 ชนิดมาตรฐานยาว 4 ฟุต จะมีค่าพิกัดการส่องสว่างเท่ากับ 2,900 ลูเมน เท่ากับหลอด T8 ที่ยาวเท่ากัน ส่วนหลอด T5 ชนิด HO จะมีค่าการส่องสว่างสูงถึง 5,000 ลูเมน มีค่า Maintained Lighting Output เกือบสองเท่าของหลอด T8 นั่นก็หมายถึงว่าในบางโครงการผู้ออกแบบสามารถใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์ จำนวนลดลงได้ ช่วยให้ลดค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและลดค่าบำรุงรักษาในระยะยาวลง
คุณสมบัติของหลอดและบัลลาสต์
บัลลาสต์ที่ใช้กับหลอด T5 มีคุณสมบัติเฉพาะหลายประการ กล่าวคือหลอด T5 เป็นหลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิดแรกที่ต้องใช้บัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์ จะใช้กับบัลลาสต์แกนเหล็กไม่ได้ บัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์รุ่นเดียวสามารถใช้กับหลอด T5 ชนิดยาวที่มีขนาดวัตต์ตั้งแต่ 14 W, 21 W, 28 W หรือ 35 W เนื่องจากหลอด T5 ทุกขนาดกินกระแสเท่ากัน (170 mA) ยิ่งไปกว่านั้นหลอด T5 ทุกขนาดวัตต์ จะมีลักษณะของ Surface Brightness ที่เหมือนกัน ดังนั้นไม่ว่าหลอดจะยาวขนาดไหนก็ตาม เมื่อนำมาใช้งานเป็นไฟหลืบ (Cove Light) ความสว่างที่รับรู้ได้ จะสม่ำเสมอเท่าเทียมกัน
หลอด T5 ชนิด HO ที่ขนาดพิกัด 24, 39, 54 และ 80 วัตต์ จะให้ค่าการส่องสว่างเป็น 2 เท่าของหลอด T5 ชนิดมาตรฐาน และหลอด T8 นอกจากนี้หลอด T5 HO จะแตกต่างกับหลอด T5 ชนิดมาตรฐานอีกประการหนึ่งก็คือหลอด T5 HO แต่ละขนาดวัตต์จะมีบัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์เฉพาะรุ่นใช้ร่วมกันไม่ได้
หลอด T5 HO จะมีค่าประสิทธิผลการส่องสว่างระหว่าง 83 ถึง 94 ลูเมนต่อวัตต์ จึงทำให้มีค่าประสิทธิผลการส่องสว่างน้อยกว่าหลอด T5 ชนิดมาตรฐาน 15% และน้อยกว่าหลอด T8 อยู่ 8% นอกจากนี้บัลลาสต์สำหรับหลอด T5 HO จะมีคุณสมบัติ ด้านการหรี่แสง (Dimming) ได้ด้วย เช่น บัลลาสต์อิเล็กทรอนิกส์ที่ทำงานกับหลอด T5 HO ขนาดพิกัด 54 วัตต์ จำนวนตั้งแต่ 1, 2, 3 และ 4 หลอดสามารถหรี่แสงและสามารถติดตั้งไกลจากหลอดได้ (Remote Mounting)
อุณหภูมิ ปัจจัยที่ต้องคำนึงถึง
ผลประการหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการมีหลอดไฟขนาดเล็กที่ให้ค่าการส่องสว่างสูงติดตั้งอยู่ในดวงโคมขนาดเล็ก ก็คือความร้อน (Heat) ปริมาณมาก หลอด T5 จะมีค่าการส่องสว่างสูงสุด (Peak Light Output) ที่อุณหภูมิของอากาศ (Air Temperature) เท่ากับ 35 ๐C (95 ๐F) ขณะที่หลอด T8 จะมีค่าการส่องสว่างสูงสุด (Peak Light Output) ที่อุณหภูมิของอากาศ (Air Temperature) เท่ากับ 25 ๐C (77 ๐F) ดังนั้นในโคมไฟประเภท Indirect ที่มีอากาศหมุนเวียนน้อยหรือไม่มีเลย หลอด T5 ที่ใช้งานกับโคมไฟประเภทนี้จะมีค่าประสิทธิผลการส่องสว่าง หรือลูเมนต่อวัตต์สูงกว่าหลอด T8 ที่มีค่าวัตต์เท่ากันเนื่องจากคุณลักษณะด้านความร้อนของหลอดนั่นเอง
อุณหภูมิยังมีผลสำคัญต่ออายุหลอด (Lamp Ages) เนื่องจากหลอดไฟขนาดเล็กที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยและทำงานที่ความถี่สูง (High–frequency Operation) อุณภมิที่ฐานหลอดไฟจะเพิ่มขึ้นทำให้วัสดุที่ใช้ทำคาโธดหมดลง อย่างรวดเร็ว ยังทำให้แรงดันไฟฟ้าเพิ่มขึ้นจนมีผลทำให้ผนังหลอดปริแตกได้ในที่สุด ด้วยเหตุผลทั้งหมดนี้ บัลลาสต์ของหลอด T5 ทั้งหมดจึงต้องมีวงจรไฟฟ้าที่เรียกว่า “End of Life Circuitry” โดยมีหน้าที่หยุดจ่ายไฟให้กับหลอด T5 เมื่อบัลลาสต์จับได้ว่าเกิดแรงดันตกคร่อมหลอดเพิ่มขึ้น
ข้อดีอีกประการหนึ่งที่สำคัญของหลอด T5 ก็คือมีปรอทอยู่น้อย มีการเคลือบสารพิเศษไว้ที่ผนังหลอดด้านในซึ่งช่วยป้องกันไม่ให้แก้วและสารฟอสฟอร์ดูดซับสารปรอท ทำให้ช่วยลดสารปรอทลงได้จาก 15 mg เหลือเพียง 3 mg ต่อหลอด เรียกว่าน้อยลงไปมาก
ข้อดีประการหนึ่งของการใช้ปรอทที่น้อยลงก็คือ ปกติแล้วปรอทจะทำให้แสงของหลอดไฟฟ้าลดลงเรื่อย ๆ ตลอดช่วงอายุของหลอด การใช้สารเคลือบผนังด้านในของหลอด T5 ซึ่งช่วยลดการดูดซับสารปรอทในหลอด T5 ช่วยให้แสงจากหลอด T5 ลดลงน้อยมากเมื่อเทียบกับช่วงเริ่มต้น ความสว่างของหลอด T5 จะลดลงเพียง 5% เมื่อหลอดใช้งานไปได้ 40% ของช่วงอายุของหลอด
รูปที่ 1 แสดงการลดลงของความสว่างของหลอดเมื่อใช้งาน
สรุป ปัจจุบันการใช้งานของหลอด T5 ชนิดมาตรฐาน และ ชนิด HO เพิ่มมากขึ้นในอาคารสำนักงาน ขณะเดียวกันการพัฒนาการด้านเทคโนโลยีด้านการส่องสว่างที่ก้าวหน้าขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้มีการพัฒนาหลอด T5 ชนิด HO ให้สามารถใช้งานติดตั้งในบริเวณที่มีเพดานสูงมากกว่า 5 เมตร เช่นในคลังสินค้า ยิมเนเซียม โรงงานอุตสาหกรรม เป็นต้น ซึ่งสามารถใช้ทดแทนหลอดเมทัลฮาไลด์ชนิด 400 วัตต์ และหลอด T5 สามารถประหยัดพลังงานไฟฟ้าได้ถึง 50% เมื่อทำงานในจำนวนชั่วโมงเท่ากัน
เอกสารอ้างอิง
1. www.ecmweb.com
สงวนลิขสิทธิ์ ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2539 www.thailandindustry.com
Copyright (C) 2009 www.thailandindustry.com All rights reserved.
ขอสงวนสิทธิ์ ข้อมูล เนื้อหา บทความ และรูปภาพ (ในส่วนที่ทำขึ้นเอง) ทั้งหมดที่ปรากฎอยู่ในเว็บไซต์ www.thailandindustry.com ห้ามมิให้บุคคลใด คัดลอก หรือ ทำสำเนา หรือ ดัดแปลง ข้อความหรือบทความใดๆ ของเว็บไซต์ หากผู้ใดละเมิด ไม่ว่าการลอกเลียน หรือนำส่วนหนึ่งส่วนใดของบทความนี้ไปใช้ ดัดแปลง โดยไม่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษร จะถูกดำเนินคดี ตามที่กฏหมายบัญญัติไว้สูงสุด
Thailandindustrycom_official
