ระบบขนถ่ายวัสดุด้วยลมเป็นระบบขนถ่ายวัสดุที่เหมาะสำหรับใช้ขนวัสดุที่อยู่ในรูปของเมล็ด และผงอีกทั้งยังเป็นระบบที่ทำให้สภาพแวดล้อมสะอาดอีกด้วย แต่เนื่องจากระบบขนถ่ายวัสดุด้วยลมเป็นระบบขนถ่ายวัสดุที่ใช้พลังงานในการขนถ่ายวัสดุค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับระบบขนถ่ายชนิดอื่นๆ จึงมักจะพบกับคำถามสำหรับผู้ที่กำลังตัดสินใจเลือกระบบขนถ่ายวัสดุด้วยลมที่ว่าระบบขนถ่ายวัสดุด้วยลมแบบใดจะมีค่าใช้จ่ายโดยรวมต่ำที่สุด เนื่องจากมีตัวแปรต่าง ๆ มากมายที่มีผลต่อค่าใช้จ่ายโดยรวม เช่น การกำหนดขนาดท่อที่ใช้ขนวัสดุจะเป็นตัวกำหนดรูปแบบของการไหลของวัสดุในท่อ ความดันและปริมาณของลมที่ต้องใช้โดยที่ความดันและปริมาณของลมที่ต้องใช้นั้นจะเป็นตัวกำหนดชนิดของอุปกรณ์ต่าง ๆ ในระบบ ทำให้มีค่าใช้จ่ายในการลงทุน (Capital cost) และค่าใช้จ่ายในการใช้งาน (Operating cost) ที่แตกต่างกันออกไป โดยที่ท่อขนาดเล็กต้องใช้ความดันในการขนถ่ายสูงและต้องใช้ตัวจ่ายวัสดุที่สามารถทำงานที่ความดันสูงและมีค่าใช้จ่ายในการลงทุนสูงตามไปด้วย ส่วนท่อขนาดใหญ่จะใช้ความดันในการขนถ่ายต่ำกว่าและใช้ตัวจ่ายวัสดุที่ทำงานได้ที่ความดันต่ำกว่าซึ่งมีค่าใช้จ่ายในการลงทุนต่ำกว่าตามไปด้วย

ดังนั้นจึงขอยกกรณีศึกษาจากบทความเรื่อง "Economics of Pneumatic Conveying Systems" โดย J.W. Hayes and A.R. Reed และ M.S.A Bradleys ซึ่งได้ตีพิมพ์ในวารสาร “Powder Handling & Processing” เดือนมีนาคม ค.ศ. 1993 ซึ่งได้ศึกษาค่าใช้จ่ายในการขนวัสดุด้วยตัวจ่ายวัสดุแบบ โรตารีวาล์ว, สกรู, ถังจ่ายวัสดุแบบถังเดี่ยว, ถังจ่ายวัสดุแบบขนาน และแบบอนุกรม โดยการขนแป้ง(Flour) ด้วยอัตราขน 25 ตัน/ชม. ที่ระยะทางขนถ่าย 170 เมตร โดยใช้ท่อขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 53 ม.ม. จนถึง 205 ม.ม. การศึกษาจะได้พิจารณาถึงค่าใช้จ่ายที่เป็นเงินลงทุนและค่าใช้จ่ายในการใช้งานโดยค่าใช้จ่ายทั้งหมดอยู่ในรูปของเงินสกุลปอนด์ของอังกฤษ และผลสรุปนี้อาจจะแตกต่างเมื่อใช้ในประเทศไทยได้ ฉะนั้นจึงเป็นการศึกษาข้อมูลต่างๆ ที่เกิดขึ้นในประเทศอังกฤษเมื่อปี ค.ศ.1993 เพื่อเป็นแนวทางในการตัดสินใจเลือกระบบขนถ่ายวัสดุด้วยลมเท่านั้น

ความเชื่อถือได้ในการทำงานของระบบ ในระบบขนถ่ายวัสดุโดยทั่วไปจะเป็นส่วนหนึ่งของขบวนการผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งถ้าระบบเกิดความเสียหายจนต้องมีการหยุดการขนถ่ายเพื่อซ่อมแซมระบบ จะทำให้เกิดค่าใช้จ่ายขึ้นโดยไม่ได้คาดการณ์ไว้ล่วงหน้า ดังนั้นจึงต้องมีการออกแบบระบบให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพซึ่งโดยทั่วไปจะต้องมีการทดสอบการขนวัสดุเพื่อให้ได้ข้อมูลสำหรับการออกแบบระบบให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อลดค่าใช้จ่ายที่อาจเกิดขึ้นได้ จากการแตกหักของวัสดุหลังการขนถ่าย และปัญหาอื่นๆ ที่เกิดขึ้นจากคุณสมบัติวัสดุ เช่น วัสดุที่มีความคมเช่น ปูนซีเมนต์ และขี้เถ้า จะทำให้เกิดความสึกหรอขึ้นกับ วาล์ว ท่อ โดยเฉพาะท่อโค้ง ซึ่งความสึกหรอที่เกิดขึ้นจะแปรผันกับความเร็วในการขนถ่ายวัสดุดังนั้นจึงต้องออกแบบให้วัสดุที่มีความคมมีความเร็วในการขนถ่ายต่ำเพื่อให้มีความสึกหรอต่ำไปด้วย ดังนั้นค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาจะมีค่าน้อยมาก ถ้ามีการออกแบบระบบให้เหมาะสม ในบทความนี้จึงจะไม่นับค่าใช้จ่ายในส่วนนี้รวมกับส่วนอื่นๆ

ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นแบ่งเป็นค่าใช้จ่ายในการลงทุนซึ่งรวมถึงค่าใช้จ่ายในการออกแบบ สั่งซื้อ ติดตั้ง และทดสอบระบบ และค่าใช้จ่ายในการใช้งาน ซึ่งจะเน้นเฉพาะค่าใช้จ่ายในด้านพลังงานที่ใช้สำหรับแหล่งจ่ายลมเท่านั้น

.

ค่าใช้จ่ายด้านพลังงาน   ถือได้ว่าเป็นค่าใช้จ่ายหลักของค่าใช้จ่ายในการใช้งาน พลังงานหลักที่ใช้อยู่ในระบบการขนถ่ายวัสดุคือพลังงานที่ใช้สำหรับปั้มลม ส่วนพลังงานที่ใช้ในส่วนอื่นๆ เช่นที่ตัวจ่ายวัสดุ , วาล์ว และระบบทำความสะอาดผ้ากรองฝุ่น มีค่าน้อยเมื่อเทียบกับพลังงานที่ใช้สำหรับปั้มลม ซึ่งพลังงานที่ใช้กับปั้มลมสามารถคำนวณได้จาสมการ

สมการที่ใช้สำหรับการคำนวณหากำลังขับของปั้มลมนั้นจะคำนวณจากอุณหภูมิที่  Standard Reference Condition (15 °C)และให้ประสิทธิภาพของปั้มลม 50% ซึ่งให้ผลการคำนวณใกล้เคียงกับกำลังขับที่บริษัทผู้ผลิตปั้มลมกำหนดไว้

รูปที่ 1  ลักษณะของท่อในระบบที่ใช้ทดสอบ

การออกแบบระบบ

จากรูปที่ 1 เป็นลักษณะของท่อในระบบที่ใช้สำหรับการทดสอบ โดยที่ขนาดของท่อจะมีขนาดตั้งแต่ 53 ม.ม. ไปจนถึง 205 ม.ม. มีความยาวท่อทั้งสิ้น 170 ม.ม. ท่อที่มีขนาดเล็กจะต้องใช้ลมที่มีความดันสูง เพื่อให้สามารถขนวัสดุได้ในปริมาณและระยะทางที่กำหนด โดยใช้คอมเพรสเซอร์ที่มีราคาแพง และใช้ตัวจ่ายวัสดุแบบถังจ่ายวัสดุหรือแบบสกรู  ส่วนท่อที่มีขนาดใหญ่จะใช้ลมที่มีความดันต่ำลงใช้โบลเวอร์ที่มีราคาถูกลง

รูปที่ 2  ความเร็วลมในการขนถ่ายวัสดุ

การคำนวณออกแบบจะต้องใช้ข้อมูลที่ได้จากการทดลองบางส่วน  ผลการทดลองจาก University of Greenwich ได้ทำการทดลองเพื่อกำหนดค่าความเร็วลมต่ำสุดในการพาวัสดุไปได้ตามแนวระดับ (Saltation velocity) ดังรูปที่ 2 ซึ่งระบบจะทำงานได้ต้องมีความเร็วลมในตำแหน่งที่อยู่เหนือเส้นกราฟในรูป

.

รูปที่ 3 ความสัมพันธ์ระหว่างความดันกับอัตราการไหลของลม

ส่วนการทดลองซึ่งสามารถเขียนกราฟความสัมพันธ์ระหว่างความดันสูญเสียในระบบ กับอัตราการไหลของลม สำหรับท่อขนถ่ายขนาดต่างๆดังรูปที่ 3 โดยใช้ความเร็วลมในการขนถ่ายวัสดุสูงกว่าค่าจากรูปที่ 2 ประมาณ 25% เพื่อให้การทำงานของระบบมีเสถียรภาพ รายละเอียดในการคำนวณมีความซับซ้อนและไม่ขอกล่าวไว้ ณ ที่นี้ เพื่อหาความดันในระบบและอัตราขนวัสดุ ซึ่งข้อมูลจากการคำนวณได้แสดงไว้ในตารางที่ 1 (เพื่อให้อัตราขนถ่ายได้ 25 ton/h ขณะที่จ่ายวัสดุอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากตัวจ่ายวัสดุบางชนิดจ่ายวัสดุได้อย่างไม่ต่อเนื่อง)

ตารางที่ 1 ข้อมูลจากการคำนวณที่ขนาดท่อต่าง ๆ เมื่อจ่ายวัสดุอย่างต่อเนื่อง

ผลของตัวจ่ายวัสดุต่อระบบ  ตัวจ่ายวัสดุแต่ละชนิดก็จะมีความเหมาะสมในการจ่ายวัสดุที่ความดันช่วงหนึ่งเท่านั้น โดยที่ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่จะใช้กับการจ่ายวัสดุที่ความดันต่ำกว่า 1 บรรยากาศ ส่วนตัวจ่ายวัสดุแบบสกรูจะใช้วัสดุที่ความดัน 1-2.5 บรรยากาศ และตัวจ่ายวัสดุแบบถังจ่ายวัสดุจะใช้วัสดุ 1-7 บรรยากาศ

รูปที่ 4 ถังจ่ายวัสดุแบบถังเดี่ยว

ถังจ่ายวัสดุแบบถังเดี่ยว (Single Blow Tank) จะจ่ายวัสดุได้อย่างไม่ต่อเนื่องเพราะต้องมีช่วงเวลาในการเติมวัสดุลงในถังใหม่ หลังจากที่เปิดวาล์วจ่ายลมอัดเข้าไปในถังเพื่อจ่ายวัสดุไปตามท่อขนถ่ายจนวัสดุหมดถังแล้ว  จะขนถ่ายวัสดุได้ประมาณ 65% ของอัตราขนถ่ายสูงสุด ดังนั้นถ้าต้องการให้มีอัตราการขนถ่ายวัสดุอย่างต่อเนื่องโดยเฉลี่ย 25 ตัน/ชม. จะต้องมีแหล่งจ่ายลมเพื่อให้สามารถจ่ายวัสดุได้ 38.5 ตัน/ชม.  จากตารางที่ 2 จะไม่ใช้กับท่อขนาด 53 ม.ม. เนื่องจากต้องใช้ความดันสูงเกิน 7 บรรยากาศ

รูปที่ 5 ถังจ่ายวัสดุแบบขนาน

ถังจ่ายวัสดุแบบขนาน (Twin Blow Tank) ใช้ถังจ่ายวัสดุ 2 ใบ เพื่อจ่ายวัสดุเข้าไปในท่อขนถ่ายวัสดุ โดยขณะที่ถังหนึ่งจ่ายวัสดุอีกถังหนึ่งจะทำการเติมวัสดุใส่ถังเพื่อให้สลับกันจ่ายวัสดุเข้าไปในท่อขนถ่ายวัสดุ โดยที่อัตราขนถ่ายโดยเฉลี่ยจะประมาณ 82% ของอัตราขนถ่ายสูงสุด ดังนั้นจึงต้องมีแหล่งจ่ายลมที่สามารถขนวัสดุได้ 30.5 ตัน/ชม.

รูปที่ 6 ถังจ่ายวัสดุแบบอนุกรม

ถังจ่ายวัสดุแบบอนุกรม (Blow Tank in Series) ใช้ถังจ่ายวัสดุ 2 ใบ ต่อเรียงกันในแนวดิ่ง โดยที่ถังจ่ายวัสดุที่อยู่ด้านบนจะทำหน้าที่จ่ายวัสดุให้กับถังใบล่าง ทำให้ถังใบล่างสามารถจ่ายวัสดุได้อย่างต่อเนื่อง เนื่องจากถังจ่ายวัสดุใบบนจะสามารถจ่ายวัสดุได้เร็วกว่าเพราะมีขนาดของท่อทางออกที่ใหญ่กว่าและไม่มีระยะทางในการขนถ่ายเหมือนถังใบล่าง จึงสามารถหยุดเติมวัสดุแล้วจ่ายวัสดุให้กับถังใบล่างด้วยความรวดเร็วกว่าการจ่ายวัสดุของถังใบล่างได้

รูปที่ 7 ตัวจ่ายวัสดุแบบสกรู

.

ตัวจ่ายวัสดุแบบสกรู (Screw Pump) สามารถใช้ขนวัสดุได้อย่างต่อเนื่องที่ความดันถึง 2.5 บรรยากาศ ตัวสกรูทำจากวัสดุที่สามารถทนต่อความสึกหรอของวัสดุที่มีความคมได้ จึงเหมาะที่จะใช้ขนวัสดุที่มีความคมได้ด้วย (โดยปรกติมีราคาค่อนข้างแพงเมื่อเทียบกับตัวจ่ายวัสดุชนิดอื่นๆ)

รูปที่ 8 ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่วาล์ว

ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่วาล์ว (Rotary Valve) ใช้ขนวัสดุได้ต่อเนื่องจนถึงที่ความดัน 1 บรรยากาศ เป็นตัวจ่ายวัสดุที่ใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วไป และยังมีผู้ผลิตบางรายสามารถผลิตโรตารี่วาล์วที่สามารถทำงานได้ที่ความดันสูงถึง 3.5 บรรยากาศ ปริมาณอากาศที่ใช้จะต้องรวมปริมาณอากาศที่รั่วผ่านตัวโรตารี่วาล์วทางท่อระบายความดัน (ดังรูปที่ 8) ไว้ด้วย

การทดสอบต่างๆ จะใช้ตัวจ่ายวัสดุชนิดต่างๆ ที่ท่อขนถ่ายวัสดุขนาดต่างๆ รวมกันทั้งสิ้น 16 ครั้ง  การเลือกตัวจ่ายวัสดุแต่ละชนิดกับขนาดท่อนั้นมีข้อจำกัดที่ความดันสูญเสียในระบบขนถ่ายวัสดุ เช่น ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่วาล์วจะทดลองได้โดยความดันไม่  เกิน 1 บรรยากาศ หรือตัวจ่ายวัสดุแบบสกรูจะใช้สำหรับการทดลองที่ความดันประมาณ 1-2.5 บรรยากาศ และตัวจ่ายวัสดุด้วยถังจ่ายวัสดุจะใช้จ่ายวัสดุที่ความดันมากกว่า 1 บรรยากาศขึ้นไป ดังนั้นในตารางที่ 2 นั้นจึงมีการทดลองโดยมีเงื่อนไขของตัวจ่ายวัสดุเป็นหลัก เช่น จะไม่มีการทดลองใช้ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่วาล์วที่ความดันสูงกว่า 1 บรรยากาศ เนื่องจากจะไม่สามารถทำได้ในทางปฏิบัติเพราะจะมีลมรั่วผ่านตัวโรตารี่วาล์วจนไม่สามารถขนวัสดุได้ตามต้องการ

กำลังไฟฟ้าที่ได้แสดงไว้ในตารางที่ 2 นั้นเป็นกำลังที่ใช้สำหรับขับแหล่งจ่ายลมเท่านั้น ไม่ได้รวมกำลังไฟฟ้าที่ใช้สำหรับขับตัว โรตารี่วาล์ว หรือสกรูไว้ด้วย

ตารางที่ 2 ขนาดท่อและตัวจ่ายวัสดุที่ใช้พร้อมทั้งกำลังไฟฟ้าที่ใช้ในแต่ละระบบ

.

ค่าใช้จ่ายของระบบแต่ละระบบจะประกอบด้วยตัวจ่ายวัสดุ (Feeder), แหล่งจ่ายลม (Air Mover),อุปกรณ์แยกวัสดุกับอากาศที่ปลายทาง (Filter) และค่าใช้จ่ายในการติดตั้งท่อ (Pipe) ทั้งหมดเป็นค่าใช้จ่ายในการลงทุน (Capital Cost) ส่วนค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังไฟฟ้าใช้ค่าไฟฟ้าในอัตรา 0.062 ปอนด์/kw.h และคิดในกรณีที่ใช้งาน 2000 ชม./ปี และ 8000 ชม./ปี ซึ่งค่าใช้จ่ายต่างๆ นี้ได้แสดงไว้ในตารางที่ 3

ค่าใช้จ่ายในการลงทุนที่สำคัญนอกจากค่าใช้จ่ายของตัวจ่ายวัสดุแล้ว ก็ยังมีค่าใช้จ่ายของแหล่งจ่ายลมซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายที่  ค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับค่าใช้จ่ายตัวอื่นๆ ซึ่งชนิดและราคาของแหล่งจ่ายลมจะขึ้นอยู่กับความดันในระบบแหล่งจ่ายลมที่นิยมใช้โดยทั่วไปมีอยู่ 2 ชนิดคือ

2. สกรูคอมเพรสเซอร์ (Screw compressor) ทำความดันได้ถึง 7 บรรยากาศและมีราคาแพงกว่าและใช้กำลังไฟฟ้าสูงกว่าแบบรูทส์โบลเวอร์ ส่วนค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับชุดแยกอากาศกับวัสดุนั้นจะขึ้นอยู่กับพื้นที่ผ้ากรองฝุ่น หรือขึ้นอยู่กับปริมาณอากาศที่ใช้ในระบบซึ่งจากตารางที่ 3 จะพบว่าระบบที่มีความดันสูงจะใช้ปริมาณอากาศน้อย (วัสดุจะมีการไหลแบบหนาแน่น) และมีค่าใช้จ่ายกับอุปกรณ์นี้น้อยไปด้วย ส่วนระบบที่มีความดันต่ำจะใช้ปริมาณอากาศมาก (วัสดุจะมีการไหลแบบเบาบาง) และมีค่าใช้จ่ายมากด้วย

ตารางที่ 3 สรุปค่าใช้จ่ายต่างๆ (หน่วยเป็นเงินปอนด์ของอังกฤษ)

ในการวิเคราะห์โครงการทางเศรษฐศาสตร์มักจะนิยมที่จะคิดค่าใช้จ่ายแบบเป็นรายปี (Annual Cost) ฉะนั้นจึงต้องมีการกระจายค่าใช้จ่ายในการลงทุนออกไปเป็นค่าใช้จ่ายรายปี ซึ่งในการเปรียบเทียบนี้จะคิดว่าอายุการใช้งานของระบบ 8 ปี และอัตราดอกเบี้ย 20% ต่อปี ซึ่งจะใช้สมการสำหรับแฟคเตอร์การกระจายค่าใช้จ่ายในการลงทุนเป็นค่าใช้จ่ายรายปีดังนี้

จากสมการข้างต้นจะได้แฟกเตอร์ 0.2606 และเมื่อนำไปคูณกับค่าใช้จ่ายในการลงทุนก็จะกลายเป็นค่าใช้จ่ายรายปีของการลงทุนแล้วนำไปบวกกับค่าใช้จ่ายจากพลังงานรายปี จะได้เป็นค่าใช้จ่ายรวมต่อปีเมื่อชั่วโมงการทำงานต่อปีเป็น 2000 และ 8000 ชั่วโมงดัง ตารางที่ 4

ตัวอย่างการคำนวณ เช่น ที่ท่อขนาด 53 ม.ม. โดยมีตัวจ่ายวัสดุแบบถังจ่ายวัสดุแบบขนาน   จากตารางที่ 3 มีค่าใช้จ่ายในการลงทุนรวม 29,907 ปอนด์อังกฤษ เมื่อคูณกับแฟกเตอร์ 0.2606 แล้วจะได้ค่าใช้จ่ายรายปีของการลงทุนเป็น 7,794 ปอนด์ ใช้กำลังไฟฟ้า 31 kW มีชั่วโมงการทำงาน 2000 ชั่วโมง ดังนั้นจำนวนไฟฟ้า = 31 x 2000 = 62,000 kW.h คิดค่าไฟฟ้า 0.062 ปอนด์ ต่อ kW.h จะเป็นค่าใช้จ่ายรายปีจากกำลังไฟฟ้าเท่ากับ 62,000 X 0.062 = 3844 ปอนด์ ดังในตารางที่ 3 และเมื่อรวมค่าใช้จ่ายทั้งสองเข้าด้วยกันจะได้ 7,794 +3844 = 11638 ปอนด์ (ตัวเลขอาจแตกต่างเล็กน้อยจากในตารางเนื่องจากการปัดเศษ) ดังในตารางที่ 4 

ตารางที่ 4 สรุปค่าใช้จ่ายรายปี

สรุป

จากตารางที่ 4 จะเห็นว่าค่าใช้จ่ายรวมทั้งหมด จากการกระจายค่าใช้จ่ายเป็นค่าใช้รายรายปีนั้น ปรากฏว่าที่ขนาดท่อ 130 ม.ม. โดยการใช้ตัวจ่ายวัสดุแบบโรตารี่วาล์ว มีค่าใช้จ่ายรวมรายปีถูกที่สุดเนื่องจากใช้แหล่งจ่ายลมที่มีราคาถูกและใช้ความเร็วในการขนถ่ายที่เหมาะสมทำให้ค่าใช้จ่ายของตัวแยกวัสดุกับอากาศและค่าติดตั้งท่อราคาถูก แต่ถ้าเราคำนึงถึงเฉพาะค่าใช้จ่ายด้านพลังงานแล้วจะปรากฏว่าที่ท่อขนาด 81 ม.ม. ที่มีตัวจ่ายวัสดุแบบถังจ่ายวัสดุแบบอนุกรมจะมีค่าใช้จ่ายด้านพลังงานถูกที่สุด

อาจสรุปโดยหลักการง่ายๆ ว่า การขนถ่ายวัสดุโดยการใช้แหล่งจ่ายลมที่มีราคาถูก (Roots Blower) และใช้ท่อขนาดเล็กสุดที่ยังสามารถขนวัสดุไปได้โดยที่ความดันสูญเสียในระบบไม่เกินความดันที่แหล่งจ่ายลมทำได้ จะประหยัดค่าใช้จ่ายที่สุด แต่ถ้าในกรณีที่วัสดุอาจมีการแตกหักระหว่างการขนหรือวัสดุที่มีความคมต้องขนถ่ายโดยใช้ความเร็วในการขนวัสดุต่ำๆ เนื่องจากถ้าใช้ความเร็วในการขนถ่ายสูงจะทำให้วัสดุเกิดการแตกหักหรือทำความเสียหายกับอุปกรณ์ในระบบ ก็ควรใช้ระบบที่มีความดันสูงที่มีความเร็วขนถ่ายต่ำ (โดยในตารางที่ 4 ถังจ่ายวัสดุแบบอนุกรมประหยัดที่สุด)

1. Hay,.J.W., and Reed, A.R. Economics of Pneumatic Conveying Systems., Powder Handling  and Processing ., Vol. 5 No. 1 , March 1993.

4. R.D.Marcus, L.S.Leuge,,G.E.Klinzing and F.Rizk,(1990). Pneumatic Conveying of Solids, Chapman and Hall, London .