พิชิต จินตโกศลวิทย์ 
pichitor@yahoo.com

ในช่วงฤดูร้อน ปริมาณการใช้ไฟฟ้าอาจมีการเพิ่มขึ้นเป็นหลายเท่าเมื่อเทียบกับช่วงปกติอื่น ๆ เป็นที่แน่ชัดปริมาณโหลดที่เพิ่มเกิดจากการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภททำความเย็น เช่น เครื่องปรับอากาศ ตู้เย็น ที่มีการเปิดใช้งานเพิ่ม หรือเครื่องทำความเย็นต้องทำงานหนักขึ้น

และโดยส่วนใหญ่แล้วในช่วงเวลาดังกล่าวการไฟฟ้ามักจำเป็นต้องทำการขนานหม้อแปลงส่ง (Transmission Transformer: 500kV/230kV/115kV/69kV) ซึ่งอาจจะทำการขนานที่ระบบจำหน่าย หรือที่ระบบส่งก็ได้ แล้วแต่รูปแบบของบัสบาร์ของระบบส่ง (Transmission System) และระบบจำหน่าย (Distribution System) จุดประสงค์หลักเพื่อให้หม้อแปลงส่งช่วยกันจ่ายไฟฟ้าโหลด

แต่อย่างไรก็ตามปริมาณโหลดที่เป็นระดับปกติเมื่อจ่ายด้วยหม้อแปลงส่งแบบขนานอาจจะเปลี่ยนเป็นระดับโหลดที่ผิดปกติหรือโหลดเกิน (Overload) ได้ ถ้ามีหม้อแปลงส่งลูกหนึ่งลูกใดเกิดปลดในระหว่างการจ่ายไฟฟ้าแบบขนานหม้อแปลงส่ง การเพิ่มขึ้นของโหลดแบบค่อยเป็นค่อยไป หรือการเปลี่ยนสภาพของโหลดนั้นอาจจะเกินความสามารถในการจ่ายไฟฟ้าของหม้อแปลงส่ง ทำให้เกิดการปลดของหม้อแปลงส่ง ส่งผลให้เกิดไฟฟ้าดับเป็นบริเวณกว้างได้

รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตัวตาย (Fixed Line Overload Shedding Scheme)
สืบเนื่องจากมีโอกาสการเกิดไฟฟ้าดับเป็นบริเวณกว้าง จึงได้มีการคิดที่จะปลดโหลดที่ไม่สำคัญออกเพื่อรักษาโหลดส่วนใหญ่ หรือโหลดที่มีความสำคัญสูงเอาไว้ โดยแรกเริ่มได้ทำการติดตั้งรูปแบบการปลดโหลดเกินแบบกำหนดความสัมพันธ์ตายตัวของสายส่งย่อย (Subtransmission Line) แบบรับเข้า (Incoming Line) ที่สามารถใช้อ้างอิงถึงหม้อแปลงส่ง กับสายส่งย่อยแบบจ่ายออก (Out Going Line) บนข้อสมมุติฐานที่ว่ารูปแบบการจ่ายไฟของบัสบาร์ไม่มีการเปลี่ยน  หรือมีการเปลี่ยนแปลงน้อยมาก

จากรูปที่ 1 จะเห็นว่าหม้อแปลงส่ง Tr1 และ Tr2 ได้จ่ายไฟแบบขนานกันโดยการเชื่อมต่อของบัสคัปเปลอร์เซอร์กิตเบรกเกอร์ (Bus Coupler CB: ใช้เชื่อมต่อบัสบนกับบัสล่าง) ที่ฝั่งระบบจำหน่าย และมีการกำหนดพิจารณาจากการเกาะบัสทั่วไป ว่าถ้าเกิดการโหลดเกินที่หม้อแปลงส่ง Tr1 ให้ปลดสายส่งย่อย Out1 และ Out2 และพิจารณาลำดับการปลดตามสเต็ป (Off, 2 และ 1 เรียงลำดับความสำคัญสูงไปต่ำ) ที่ได้ตั้งไว้ในแต่ละสายส่งย่อยแบบจ่ายออก เช่นเดียวกัน ถ้าเกิดการโหลดเกินที่หม้อแปลงส่ง Tr2 ให้ปลดสายส่งย่อย Out3 และ Out4 

จากลำดับเหตุการณ์ที่ 1 ได้เกิดการทริปหม้อแปลงส่ง Tr1 อันอาจเกิดจากการลัดวงจรในหม้อแปลงส่งเอง ส่งผลให้เกิดเหตุการณ์ที่ 2 ตามมาคือเกิดสภาวะโหลดเกินในหม้อแปลงส่ง Tr2 เนื่องจากต้องแบกรับโหลดของสายส่งย่อย Out1, Out2 , Out3 และ Out4 ส่งผลให้เกิดเหตุการณ์ที่ 3 คือการพยายามปลดโหลดให้หม้อแปลงส่งกลับสู่สภาวะปกติ ดังตัวอย่างได้ปลดโหลดสายส่งย่อย Out3 ออก จะพบว่าถ้าจำนวนโหลดที่ปลดเพียงพอก็สามารถรักษาโหลดที่เหลือและที่สำคัญเอาไว้ได้

รูปที่ 1 รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตายตัว

แต่เมื่อพิจารณาให้ดี จริง ๆ แล้วโหลดที่สมควรปลดได้ไม่ใช่แค่โหลดของสายส่งย่อย Out3 เนื่องจากโหลดสายส่งย่อย Out1 และ Out2 ก็รับไฟฟ้าจากหม้อแปลงส่ง Tr2 เหมือนกัน ซึ่งอาจส่งผลทำให้เกิดเหตุการณ์ ดังรูปที่ 2 หลังจากการเกิดเหตุการณ์ที่ 1 ถึง 3 จากรูปที่ 1 ถ้าการปลดโหลดของสายส่งย่อย Out3 ไม่เพียงพอก็จะทำให้หม้อแปลงส่ง Tr2 ยังคงสภาวะโหลดเกินจนเกินระยะเวลาหน่วงจนปลดหม้อแปลงส่ง Tr2 ทั้งที่น่าจะปลดโหลดอื่น ๆ ต่อไป แต่ก็ไม่สามารถทำได้เนื่องจากรูปแบบกำหนดการปลดแบบตายตัวตามสายส่งย่อยแบบรับเข้า จนทำให้ให้ไฟฟ้าดับเป็นบริเวณกว้างได้

รูปที่ 2 การปลดโหลดเกินแบบตายตัวอาจทำให้ปลดโหลดไม่เพียงพอ

รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตายตัวยังอาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการเลือกปลดตามลำดับความสำคัญได้ ลำดับความสำคัญของสายส่งย่อยในระบบจำหน่ายสามารถเปลี่ยนแปลงตามการโอนย้ายโหลด หรือแม้กระทั่งเกิดมีเทศกาล หรือพิธีการพิเศษขึ้นตามแนวการจ่ายไฟฟ้าของสายส่งย่อยแบบจ่ายออก ดังรูปที่ 3

ลำดับความสำคัญของโหลดของสายส่งย่อย Out3 มีความสำคัญเพิ่มขึ้นและตั้งอยู่ในสเต็ปที่ 2 และลำดับความสำคัญของสายส่งย่อย Out1 และ Out2 มีความสำคัญลดลงและอยู่ในสเต็ปที่ 1 จากลำดับเหตุการณ์ในรูปที่ 3 จะเห็นสายส่งย่อย Out3 ถูกปลดทิ้งก่อนสายส่งย่อย Out1 และ Out2 ซึ่งถือว่าเป็นการทำงานที่ไม่ถูกต้อง

รูปที่ 3 รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตายตัวอาจทำให้ปลดโหลดสำคัญก่อน

และยิ่งกว่านั้นอาจเกิดสถานการณ์เลวร้ายยิ่งกว่า ถ้าเกิดมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเชื่อมต่อบัสบาร์ทั้งในระบบจำหน่ายและระบบส่งแล้วแต่รูปแบบการจ่ายไฟ การปลดโหลดเกินอาจจะทำการปลดสายส่งย่อยแบบจ่ายออก ผิดพลาดไม่ตรงกับโหลดที่ต้องการปลดจริง อันเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ระหว่างหม้อแปลงส่ง หรือ สายส่งย่อยแบบรับเข้า กับสายส่งย่อยแบบจ่ายออก จากรูปที่ 4 จะเห็นว่าสายส่งย่อย Out3 ไม่ได้รับไฟฟ้าจากสายส่งย่อย Inc2 แต่ก็ยังถูกปลดโหลดซึ่งเป็นการทำงานที่ผิดพลาดอย่างยิ่ง ทำให้หม้อแปลงส่ง Tr2 รักษาโหลดตนเองไม่ได้ และยังไปดับไฟของโหลดหม้อแปลงส่งตัวอื่น

รูปที่ 4 รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตายตัวอาจทำให้ปลดโหลดผิดพลาด

รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบปรับเปลี่ยน (AOSS: Adaptive Overload Shedding Scheme)
สืบเนื่องจากปัญหาของการทำงานที่ไม่ถูกต้องของรูปแบบการปลดโหลดเกินแบบตายตัว จึงได้เกิดการนำเสนอรูปแบบการปลดโหลดเกินแบบใหม่ที่สามารถรับรู้การเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ของหม้อแปลงส่งและสายส่งย่อยแบบอัตโนมัติตามรูปแบบการเชื่อมต่อของบัสบาร์ในลักษณะต่าง ๆ และจะทำการปลดโหลดเกินได้อย่างถูกต้องตามเงื่อนไขและความสัมพันธ์ ณ ขณะนั้น

การปลดโหลดเกินแบบปรับเปลี่ยนคือระบบที่ทำการประเมินการรับไฟฟ้าของสายส่งย่อยแบบจ่ายออกจากรูปแบบการจ่ายไฟของบัสบาร์ ดังรูปที่ 5 จากลำดับเหตุการณ์ เมื่อมีการทริปของหม้อแปลงส่ง Tr1 จะเกิด สภาวะโหลดเกินที่หม้อแปลงส่ง Tr2 สัญญาณโหลดเกินจะไม่สั่งปลดสายส่งย่อยโดยตรง แต่สัญญาณจะวิ่งผ่านวงจร AOSS เพื่อประมวลผลว่าสายส่งย่อยใดรับไฟฟ้าจากหม้อแปลงส่ง Tr2 โดยพิจารณาจากบัสบาร์ในด้านระบบจำหน่ายและประเมินลำดับความสำคัญในการปลด

รูปที่ 5 รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบปรับเปลี่ยนกรณีการจ่ายไฟตรงของหม้อแปลงส่ง

แต่การปลดโหลดที่แท้จริงในบางสถานีไฟฟ้าแรงสูงต้องพิจารณาบัสบาร์ทางด้านระบบส่งด้วย เนื่องจากหม้อแปลงส่งไม่ได้จ่ายไฟฟ้าให้ระบบจำหน่ายโดยตรง แต่ผ่านบัสบาร์ ดังรูปที่ 6 หม้อแปลงส่ง Tr3 และ Tr4 ไม่ได้จ่ายตรงแต่จ่ายผ่านบัสบาร์ก่อนเข้าระบบจำหน่ายซึ่งได้ทำการขนานหม้อแปลงทางด้านระบบส่ง

จากลำดับเหตุการณ์ เมื่อมีการทริปของหม้อแปลงส่ง Tr3 จะทำให้เกิดสภาวะโหลดเกินที่หม้อแปลงส่ง Tr4 สัญญาณโหลดเกินจะผ่านวงจร AOSS ทางด้านระบบส่งเพื่อประเมินรูปแบบการจ่ายไฟว่า Tr4 จ่ายไฟฟ้าให้สายส่งย่อยแบบรับเข้าใดบ้าง และจะส่งสัญญาณต่อให้วงจร AOSS ทางด้านระบบจำหน่ายเพื่อประมวลผลว่าสายส่งย่อยแบบจ่ายออกใดรับไฟฟ้าจาก Tr4 โดยพิจารณาจากบัสบาร์ในด้านระบบจำหน่ายและประเมินลำดับความสำคัญในการปลดเพื่อปลดโหลด

รูปที่ 6 รูปแบบการปลดโหลดเกินแบบปรับเปลี่ยนกรณีการจ่ายไฟผ่านบัสบาร์ของหม้อแปลงส่ง

การติดตั้งรูปแบบการปลดโหลดเกินแบบปรับเปลี่ยน (Implementation of AOSS)
มี 2 วิธีการหลักนั้นคือการใช้ PLC (Programmable Logic Controller) และการใช้ฟังก์ชันของระบบ SAS (Substation Automation System) ซึ่งจะขึ้นอยู่กับข้อจำกัด รูปแบบของสถานีต้นทางของระบบจำหน่ายนั้น ๆ

1. การติดตั้ง AOSS โดยใช้ระบบ SAS
ระบบ SAS ส่วนใหญ่มักจะติดตั้งในสถานีต้นทางรุ่นใหม่ ก่อนที่จะตัดสินใจใช้ระบบ SAS ในการติดตั้ง AOSS ต้องทำการศึกษาคุณสมบัติของระบบ SAS ในสถานีต้นทางนั้นต้องสนับสนุนการทำงานพื้นฐานของระบบ AOSS เช่น ระยะเวลาตอบสนองในการสั่งปลด รวมทั้งสนับสนุนการคอนโทรลในรูปแบบขนานคำสั่ง

อีกอย่างที่ต้องประเมินคือศักยภาพของระบบ SAS ว่ายังคงเหลือเพียงพอในการทำงานของระบบ AOSS หรือไม่ ดังนั้นสรุปคร่าว ๆ ได้ว่าระบบ SASต้องมีประสิทธิภาพสูงโดยมีข้อสมมุติฐานที่ว่าการเพิ่มฟังก์ชัน AOSS เข้าไปจะต้องไม่ส่งผลกระทบถึงฟังก์ชันอื่น ๆ ของระบบ SAS

ข้อดีของการติดตั้งระบบ AOSS ในระบบ SAS นั้นคือความสามารถที่จะใช้โครงสร้างพื้นฐานที่มีอยู่แล้วได้ดี เช่น สายคอนโทรล, ฟังก์ชัน MMI (Man Machine Interface) ดังนั้นจึงไม่มีความจำเป็นที่ต้องทำการไวร์ริ่ง (Wiring) หรือ ทำการติดตั้งอุปกรณ์ช่วยในการปิดเปิดใช้งานฟังก์ชัน รวมทั้งแสดงอะลาร์มและสถานะของระบบ AOSS ดังแสดงในรูปที่ 7

ดังนั้นการติดตั้งจึงใช้เวลาค่อนข้างสั้นเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการอื่น อีกอย่างเนื่องจากระบบ SAS มีการรับทุกสัญญาณในสถานีต้นทาง ดังนั้นฟังก์ชัน AOSS จึงสามารถทำงานได้อย่างซับซ้อนเพื่อสามารถจัดการทุกกรณีของการทำงานได้อย่างถูกต้อง

ดังนั้นวิธีการนี้จึงเป็นวิธีการลำดับแรกที่ถูกเลือกใช้ อย่างไรก็ตามการติดตั้งระบบ AOSS ในระบบ SAS ค่อนข้างยุ่งยากในการเขียนโปรแกรมเนื่องจากมักมีรูปแบบเฉพาะตัวโดยเฉพาะมือใหม่ และโดยทั่วไปแล้วระบบ SAS มักถูกออกแบบในรูปแบบเบย์โอเรียนเต็ด (Bay-oriented) ดังนั้นจึงเกิดหลายอินสแตนซ์ของโปรเซส (Instances) หรือ ทาส์ค (Task) ภายในระบบ SAS ส่งผลให้ทรัพยากรของ SAS ลดลงอย่างมาก และอาจจะเหลือไม่พอสำหรับระบบเพิ่มเติมในอนาคตได้

รูปที่ 7 ระบบ AOSS ในระบบ SAS
    

2. การติดตั้ง AOSS โดยใช้ PLC
ถึงแม้การติดตั้งใน  SAS อาจถือว่าเป็นวิธีที่ดีที่สุดสำหรับสถานีต้นทางรุ่นใหม่ แต่อย่างไรก็ตามยังมีสถานีต้นทางที่ไม่มีระบบ SAS หรือมีแต่ประสิทธิภาพ และทรัพยากรเหลือไม่เพียงพอ หรือคุณสมบัติไม่สนับสนุนการทำงานของระบบ AOSS ในกรณีนี้อุปกรณ์ประเภท PLC (Programmable Logic Controller) จะถูกนำมาพิจารณาเพื่อลดงานทางด้านไวร์ริ่งและจำนวนอุปกรณ์ เช่น รีเลย์ช่วย จากการใช้วงจรฮาร์ดไวร์ริ่งแบบ 100%

การใช้ PLC ในการติดตั้งระบบ AOSS ถือว่าเป็นวิธีการที่ค่อนข้างยืดหยุ่นเนื่องจากระบบจะเป็นอิสระ และ PLC สามารถรับประกันเวลาการตอบสนองในการทำงานของระบบ AOSS ได้ดีเยี่ยม อย่างไรก็ตามการใช้ PLC นั้นใช้งานโครงสร้างพื้นฐานที่มีอยู่แล้วได้ไม่ค่อยดี ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่ต้องลากสายคอนโทรล และสร้างวงจรคอนโทรลสำหรับส่งอะลาร์มและควบคุมการปิดเปิดฟังก์ชัน ดังรูปที่ 8 ทำให้มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมค่อนข้างสูง และอีกอย่างหนึ่งสำหรับข้อดี เนื่องจาก PLC ทำงานอย่างอิสระทำให้สามารถทำการบำรุงรักษาได้ง่าย และการทำงานไม่ส่งผลกระทบต่อระบบอื่น จึงเหมาะสมกับหน่วยงานที่มีงบประมาณ

รูปที่ 8 การใช้ PLC ในการสร้างวงจร AOSS

ขั้นตอนการทำงานของ AOSS
ฟังก์ชัน AOSS ได้ถูกออกแบบให้ทำงานเมื่อมีสัญญาณโหลดเกิน (Overload Signal) จากรีเลย์ป้องกันของสายส่งย่อยแบบรับเข้าใด ๆ เกิดขึ้น ระบบ AOSS จะทำงานตามขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. ตรวจสอบตำแหน่งใบมีดหน้าหลังของ CB ทางด้านสายส่งย่อยแบบรับเข้า หรือหม้อแปลงส่งนั้น เพื่อป้องกันการทำงานผิดพลาดในกรณีทำการบำรุงรักษา

* ถ้าใบมีดทั้งสาม ไม่อยู่ในตำแหน่งสับพร้อมจ่ายไฟ ระบบจะไม่ทำสร้างสัญญาณตรวจพบโหลดเกิน (Overload Detected)

* ถ้าใบมีดเหล่านี้อยู่ในตำแหน่งที่สามารถจ่ายไฟฟ้าพร้อมทั้งฟังก์ชัน AOSS ของ สายส่งย่อยอินคัมมิ่งหรือหม้อแปลงส่งนั้นอยู่ตำแหน่งเปิดใช้งานหรือ ON ระบบ AOSS จะสร้างสัญญาณ Overload Detected พร้อมที่จะปลดสายส่งย่อยแบบจ่ายออกที่รับไฟฟ้าจากสายส่งย่อยแบบรับเข้า รวมทั้งส่งอะลาร์ม Overload Detected ไปยัง MMI หรือ อะลาร์มพาเนล หรือ SCADA

2. ตรวจสอบ สายส่งย่อยแบบจ่ายออกใด ๆ ว่าอยู่ในลำดับการปลดที่ Step 1 หรือ Step 2 หรือไม่ถูกปลดทิ้ง (Off)
* กรณีสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้นอยู่ที่ Step 1 และ CB อยู่ตำแหน่งสับ ระบบ AOSS จะตรวจสอบรูปแบบการจ่ายไฟของบัสบาร์ ว่าสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้นรับไฟฟ้าจากสายส่งย่อยแบบรับเข้าหรือหม้อแปลงส่งที่มีสัญญาณ Overload Detected หรือไม่

- กรณีรับไฟฟ้าจะหน่วงเวลา 2 วินาที ถ้าสัญญาณ Overload Detected ยังอยู่ จะทำการปลดสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้น รวมทั้งทำการยกเลิกฟังก์ชัน AR (Autorecloser) และส่งอะลาร์มไปยัง MMI หรืออะลาร์มพาเนล หรือ SCADA

- กรณีสั่งปลดแล้วไม่ปลดจะทำการยกเลิกลำดับการปลดของสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้น รวมทั้งส่งอะลาร์ม Fail-to-Trip ไปยัง MMI หรือ อะลาร์มพาเนล หรือ SCADA

* กรณีสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้นอยู่ที่ Step 2 และ CB อยู่ตำแหน่งสับ ระบบ AOSS จะตรวจสอบรูปแบบการจ่ายไฟของบัสบาร์ ว่าสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้นรับไฟฟ้าจากสายส่งย่อยแบบรับเข้าหรือหม้อแปลงส่งที่มีสัญญาณ Overload Detected หรือไม่

- กรณีรับไฟฟ้าจะหน่วงเวลา 4 วินาที ถ้าสัญญาณ Overload Detected ยังอยู่ จะทำการปลดสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้น รวมทั้งทำการยกเลิกฟังก์ชัน AR (Autorecloser) และส่งอะลาร์มไปยัง MMI หรือ อะลาร์มพาเนล หรือ SCADA

- กรณีสั่งปลดแล้วไม่ปลดจะทำการยกเลิกลำดับการปลดของสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้น รวมทั้งส่งอะลาร์ม Fail-to-Trip ไปยัง MMI หรือ อะลาร์มพาเนล หรือ SCADA

เทคนิคการโปรแกรม AOSS
มีสองเทคนิคในการโปรแกรมที่ใช้ในการติดตั้งโดยแสดงด้วยตัวดำเนินการของ ANSI C เทคนิคแรกคือการโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยแบบรับเข้าหรือหม้อแปลงส่ง และเทคนิคที่สองคือการโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยแบบจ่ายออก

1. การโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยแบบรับเข้า
จากมุมมองของสายส่งย่อยแบบรับเข้านั้นตัวสายส่งจะตรวจสอบว่าสายส่งย่อยแบบจ่ายออกใดรับไฟฟ้าจากมัน ดังนั้นโปรแกรมจะต้องตรวจสอบตำแหน่งของใบมีดและเซอร์กิตเบรกเกอร์ที่สามารถเปลี่ยนแปลงรูปแบบจ่ายไฟฟ้าของบัสบาร์ จากรูปที่ 9 เป็นโครงสร้างของบัสบาร์ที่ใหญ่ที่สุดสำหรับสถานีต้นทางในระบบจำหน่ายคือมี 4 บัสบาร์, 4 สายส่งย่อยแบบรับเข้า, 2 บัสคัปเปลอร์เซอร์กิตเบรกเกอร์ และ 2 ใบมีดบัสเซคชั่น (Bussection Disconnecting Switch) ดังนั้นกรณีที่เป็นไปได้จะแสดงดังต่อไปนี้

  1.1 LABRAB: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าเชื่อมต่อกับทุกสายส่งย่อยแบบจ่ายออกที่จ่ายไฟเนื่องจากบัสบาร์ทั้ง 4 บัสบาร์เชื่อมต่อถึงกัน      
         BSA&&BSB&&(BC1||BC2)
         BC1&&BC2&&(BSA||BSB)

  1.2 LAB: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อทุกสายส่งแบบจ่ายออกทางด้านซ้าย
         BC1

  1.3 LABRA: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อทุกสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้าย และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะกับบัสบาร์ A2
         BC1&&BSA

  1.4 LABRB: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อทุกสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้าย และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะกับบัสบาร์ B2
        BC1&&BSB

  1.5 LARA: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ A1 และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะกับบัสบาร์ A2
         SW_1,2A&&BSA

  1.6 LARAB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ A1 และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาทั้งหมด
        SW_1,2A &&BSA&&BC2

  1.7 LA: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ A1
        SW_1,2A

  1.8 LBRB: ส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ B1 สายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะกับบัสบาร์ B2
         SW_1,2B&&BSB

  1.9 LBRAB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ B1 และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาทั้งหมด
         SW_1,2B&&BSB&&BC2

  1.10 LB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านซ้ายเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะบัสบาร์ B1
           SW_1,2B

  1.11 RAB: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อทุกสายส่งแบบจ่ายออกทางด้านขวา
           BC2

  1.12 RABLA: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อทุกสายส่งแบบจ่ายออกทางด้านขวา และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะกับบัสบาร์ A1
           BC2&&BSA

  1.13 RABLB: ทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อทุกสายส่งแบบจ่ายออกทางด้านขวา และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะกับบัสบาร์ B1
           BC2&&BSB

  1.14 RALA: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ A2 และ สายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะกับบัสบาร์ A1
           SW_3,4A&&BSA

  1.15 RALAB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ A2 และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายทั้งหมด        
           SW_3,4A&&BSA&&BC1

  1.16 RA: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ A2
           SW_3,4A

  1.17 RBLB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ B2 และ สายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายที่เกาะกับบัสบาร์ B1
           SW_3,4B&&BSB

  1.18 RBLAB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ B2 และสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายทั้งหมด      
           SW_3,4B&&BSB&&BC1

  1.19 RB: สายส่งย่อยแบบรับเข้าทางด้านขวาเชื่อมต่อสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านขวาที่เกาะบัสบาร์ B2   SW_3,4B

เทคนิคการโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยแบบรับเข้าเป็นเทคนิคที่ง่าย และเหมาะสมกับ PLC หรือระบบ SAS ที่ไม่ใช่รูปแบบเบย์โอเรียนเต็ด

รูปที่ 9 รูปแบบการอ้างอิงบัสบาร์ของเทคนิคมุมมองจากสายส่งย่อยแบบรับเข้า

2. การโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยแบบจ่ายออก
ลักษณะเดียวกัน จากมุมมองของสายส่งย่อยแบบจ่ายออกนั้น ตัวสายส่งย่อยแบบจ่ายออกจะตรวจสอบว่ารับไฟฟ้าจากสายส่งย่อยอินคัมมิ่งใดบ้าง ดังนั้นโปรแกรมจะต้องตรวจสอบตำแหน่งของใบมีดและเซอร์กิตเบรกเกอร์ที่สามารถเปลี่ยนแปลงรูปแบบจ่ายไฟฟ้าของบัสบาร์

จากรูปที่ 10 เป็นโครงสร้างของบัสบาร์ที่กำหนดมุมมองสำหรับเทคนิคนี้ สำหรับสถานีต้นทางขนาดใหญ่สุดในระบบจำหน่าย คือมี 4 บัสบาร์, 4 สายส่งย่อยแบบรับเข้า, 2 บัสคัปเปลอร์เซอร์กิตเบรกเกอร์ และ 2 ใบมีดบัสเซคชั่น ดังนั้นกรณีที่เป็นไปได้แสดงดังต่อไปนี้

2.1 L1-L2-L3-L4: ทุกสายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับทุกสายส่งย่อยแบบรับเข้าที่จ่ายไฟเนื่องจากบัสบาร์ทั้ง 4 บัสบาร์เชื่อมต่อถึงกัน  
   BSA&&BSB&&(BC1||BC2)
   BC1&&BC2&&(BSA||BSB)
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW2A&&SW3A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW2B&&SW3B&&SW4B
  2.2 L1-L2-L3: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า1, 2 และ 3
   BC1&&((BSA&&SW3A)||(BSB&&SW3B))
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW2A&&SW3A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW2B&&SW3B
  2.3 L1-L2-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า1, 2 และ 4
   BC1&&((BSA&&SW4A)||(BSB&&SW4B))
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW2A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW2B&&SW4B
  2.4 L2-L3-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 2, 3 และ 4
   BC2&&((BSA&&SW2A)||(BSB&&SW2B))
   SWA&&BSA&&SW2A&&SW3A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW2B&&SW3B&&SW4B
  2.5 L1-L3-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 1, 2 และ 3
   BC2&&((BSA&&SW1A)||(BSB&&SW1B))
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW3A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW3B&&SW4B
  2.6 L1-L2: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 1 และ 2
   BC1
   SWA&&SW1A&&SW2A
   SWB&&SW1B&&SW2B
  2.7 L1-L3: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 1 และ 3
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW3A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW2B
  2.8 L1-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 1 และ 4
   SWA&&BSA&&SW1A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW1B&&SW4B
  2.9 L2-L3: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 2 และ 3
   SWA&&BSA&&SW2A&&SW3A
   SWB&&BSB&&SW2B&&SW3B
  2.10 L2-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 2 และ 4
   SWA&&BSA&&SW2A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW2B&&SW4B
  2.11 L3-L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 3 และ 4
   SWA&&BSA&&SW3A&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW3B&&SW4B
  2.12 L1: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 1
   SWA&&SW1A
   SWB&&SW1B
  2.13 L2: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 2
   SWA&&SW2A
   SWB&&SW2B
  2.14 L3: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 3
   SWA&&BSA&&SW3A
   SWB&&BSB&&SW3B
  2.15 L4: สายส่งย่อยแบบจ่ายออกเชื่อมต่อกับสายส่งย่อยแบบรับเข้า 4
   SWA&&BSA&&SW4A
   SWB&&BSB&&SW4B

เทคนิคการโปรแกรมจากมุมมองของสายส่งย่อยเป็นเทคนิคที่ค่อนข้างยุ่งยาก และเหมาะสมกับระบบ SAS ที่เป็นแบบเบย์โอเรียนเต็ด อย่างไรการโปรแกรมสามารถสร้างคลาสของโปรแกรม (Class) เพียงคลาสเดียวได้แต่แต่ละอินสแตนซ์ หรือ ทาส์ค อาจจะมีการใส่พารามิเตอร์ที่แตกต่างกันขึ้นอยู่ว่าเป็นสายส่งย่อยแบบจ่ายออกทางด้านซ้ายหรือด้านขวา ดังแสดงในรูปที่ 10

รูปที่ 10 รูปแบบการอ้างอิงบัสบาร์ของเทคนิคมุมมองจากสายส่งย่อยแบบจ่ายออก

สรุป
ประโยชน์ของระบบ AOSS นั้นส่วนใหญ่จะประเมินค่าล่วงหน้าไม่ได้ เนื่องจากระบบมีไว้ในเชิงป้องกันเช่นเดียวกับระบบป้องกันระบบไฟฟ้า การทำงานระบบ AOSS เพียงแค่ครั้งเดียวอาจเกินจุดคุ้มทุนในการส่งเสริมให้พัฒนาและติดตั้ง ดังรายละเอียดดังต่อไปนี้

     1. เพิ่มระดับความเชื่อถือได้ของระบบจำหน่ายไฟฟ้าของการไฟฟ้า ส่งผลต่อระดับความมั่นคงของประเทศ
     2. ลดการสูญเสียโอกาสในการขายไฟ และ การสูญเสียต่าง ๆ เนื่องจากไฟฟ้าดับ
     3. เพิ่มองค์ความรู้ให้กับพนักงานในการออกข้อกำหนดอุปกรณ์หรือระบบที่เกี่ยวกับระบบควบคุมและอัตโนมัติ

เอกสารอ้างอิง
[1] P.Jintagosonwit, K.Keratiwisitkul and T.Thasananutariya, 2010, “adaptive overload-shedding scheme”, The 18th Conference of the Electric Power Supply Industry, 24-28 October 2010, Taipei, Taiwan.