กิตติพงศ์ จิรวัสวงศ์
kitroj@yahoo.com

การจัดการทรัพยากร
องค์กรจะต้องทำการระบุถึงทรัพยากรที่จำเป็นสำหรับการพัฒนาองค์กร รวมถึงทรัพยากรที่จำเป็นสำหรับการปฏิบัติงานและการปรับปรุงงานของระบบ รวมถึงการสร้างความพึงพอใจให้กับลูกค้า และผู้มีส่วนได้เสียกับองค์กรด้วย

1. การวางแผนและการจัดสรรทรัพยากร 
องค์กรจะต้องมีการพัฒนา นำไปปฏิบัติ และปรับปรุงอย่างต่อเนื่องของกระบวนการในการระบุ พัฒนา จัดให้มี เฝ้าติดตาม บำรุงรักษา และดูแลป้องกันทรัพยากร ทั้งนี้ขอบเขตของการดูแลรักษาที่จำเป็นสำหรับทรัพยากร จะขึ้นอยู่กับความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการขาดแคลนที่จะเกิดขึ้น นอกจากนั้นองค์กรจะต้องมีการทบทวนถึงความเหมาะสมของทรัพยากรอย่างต่อเนื่องด้วย

ผู้บริหารขององค์กรจะต้องจัดทำและดูแลรักษากระบวนการในการประเมินทรัพยากรที่จำเป็น เพื่อทำการจัดลำดับความสำคัญในการจัดสรรทรัพยากรขององค์กร นอกจากนั้นจะต้องมีการทบทวน ในกรณีที่เกิดการขาดแคลนทรัพยากร และไม่สามารถแก้ไขปัญหาในเวลาที่กำหนดได้

2. ทรัพยากรบุคคล
บุคลากรในทุกระดับขององค์กร ถือเป็นส่วนที่สำคัญอย่างมาก และความสามารถของทุก ๆ คน จะช่วยให้เกิดประโยชน์อย่างมากต่อองค์กร ดังนั้น ในการบริหารทรัพยากรบุคคลขององค์กร จะต้องมีการวางแผนเป็นอย่างดี สร้างให้เกิดความโปร่งใส และแสดงถึงความรับผิดชอบต่อสังคม

ทั้งนี้ องค์กรจะต้องมีการสร้างแรงจูงใจให้กับพนักงานได้เข้าใจถึงความสำคัญของความรับผิดชอบ และกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสรรค์ และการจัดเตรียมคุณค่าสำหรับองค์กร รวมถึงผู้มีส่วนได้เสียกับองค์กร โดยในการสร้างความพึงพอใจให้กับบุคลากรในองค์กร จะต้องพิจารณาถึง

* การพัฒนากลไกในการแลกเปลี่ยน และการใช้ความรู้ของบุคลากร เช่น กิจกรรมข้อเสนอแนะ
* การสร้างระบบจูงใจสำหรับบุคลากร เช่น การให้รางวัล และการเลื่อนตำแหน่ง
* การพัฒนาระบบการรับรู้และการประเมินความสำเร็จของบุคลากร
* การจัดทำระบบการพัฒนาความสามารถของบุคลากรทางด้านทักษะ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาด้วยตนเอง
* การทบทวนอย่างต่อเนื่องถึงความพึงพอใจและความต้องการของบุคลากร

นอกจากนั้น ในการกำหนดถึงความสามารถที่จำเป็น องค์กรจะต้องมีการทบทวนความสามารถในปัจจุบันของบุคลากร การวิเคราะห์โดยใช้เทคนิคการประเมินต่าง ๆ และระบุถึงความสามารถที่จำเป็นที่จะต้องมีการพัฒนาต่อไป รวมถึง องค์กรจะต้องมีการจัดทำแผนการพัฒนาทรัพยากรบุคคล เพื่อให้เกิดการพัฒนาด้านความสามารถตามที่กำหนดไว้ โดยแผนการพัฒนาจะประกอบด้วยการฝึกอบรมและการบริหารทรัพยากรบุคคลเชิงกลยุทธ์

นอกจากนั้น องค์กรจะต้อง
* กำหนดความสามารถที่จำเป็นทั้งในระยะกลางและระยะยาว เพื่อสอดรับกับวิสัยทัศน์และกลยุทธ์ขององค์กร 
* เลือกใช้เทคนิคในการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับการพัฒนาความสามารถ
* กำหนดดัชนีวัดสำหรับการประเมินความมีประสิทธิผลของการเรียนรู้
* จัดให้มีการเรียนรู้ และเก็บบันทึกหลักฐานการดำเนินงาน
* ประเมินความมีประสิทธิผลของการเรียนรู้ เทียบกับจุดประสงค์ในช่วงเวลาที่กำหนด
* ประเมินความมีประสิทธิผลของการดำเนินการขององค์กร

3. โครงสร้างพื้นฐาน
องค์กรจะต้องมีการวางแผน จัดเตรียมและบริหารโครงสร้างพื้นฐานขององค์กรอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ซึ่งโครงสร้างพื้นฐานนี้ จะประกอบด้วย อาคารสถานที่ เทคโนโลยีการสื่อสารข้อมูลสารสนเทศ เครื่องจักรและอุปกรณ์

ทั้งนี้จะต้องมีการพิจารณาถึงความน่าเชื่อถือ ความปลอดภัย การรักษาความปลอดภัย ต้นทุน และผลกระทบที่มีต่อสภาพแวดล้อมของโครงสร้างพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับวัตถุประสงค์ด้วย รวมถึงองค์กรจะต้องทำการทบทวนโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ และระบบบริหารที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้มั่นใจว่าโครงสร้างพื้นฐานยังมีความสอดคล้องกับความต้องการทั้งในปัจจุบันและในอนาคต

นอกจากนั้น องค์กรจะต้องมั่นใจว่าสภาพแวดล้อมในการทำงาน มีความสอดคล้องกับข้อกำหนดทางกฎหมายและระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ รวมถึงข้อกำหนดทางด้านความปลอดภัยและสุขอนามัย ในขณะเดียวกัน องค์กรจะต้องค้นหาแนวทางในการรักษาความยั่งยืนและความสามารถในการแข่งขันโดยการเพิ่มผลผลิต การสร้างสรรค์ และการสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีในการทำงานให้กับบุคลากรในองค์กร และบุคคลอื่น ๆ ที่มีโอกาสทำงานด้วย รวมถึงผู้มาติดต่อกับองค์กร เช่น ลูกค้า ผู้ส่งมอบ หุ้นส่วน เป็นต้น

4. การจัดการความรู้
องค์กรจะต้องมีการจัดการข้อมูล ความรู้และเทคโนโลยี ในฐานะที่เป็นทรัพยากรที่สำคัญขององค์กร โดยจะต้องมีการพัฒนา นำมาปฏิบัติ และดูแลกระบวนการในการระบุ รวบรวม ดูแลรักษา การใช้ และประเมินถึงข้อมูล ความรู้ และเทคโนโลยีที่จำเป็น รวมถึงองค์กรจะต้องจัดให้มีการแลกเปลี่ยนข้อมูล ความรู้ หรือเทคโนโลยีร่วมกับหุ้นส่วนหรือผู้มีส่วนได้เสียอื่น ๆ

5. ทรัพยากรทางการเงิน
องค์กรจะต้องทำการพยากรณ์ และพิจารณาถึงความจำเป็นทางด้านการเงิน รวมถึงการเข้าถึงแหล่งทางการเงินที่จำเป็น เพื่อรองรับการดำเนินงานทั้งในปัจจุบันและการลงทุนในอนาคต ให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการที่ได้กำหนดไว้ ทั้งนี้ฝ่ายบริหารจะต้องกำหนดและดำเนินการสำหรับกระบวนการในการเฝ้าติดตามผล และการควบคุมการใช้ทรัพยากรทางด้านการเงิน รวมถึงการจัดสรรอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลด้วย

6. ทรัพยากรธรรมชาติ และการจัดการช่วงชีวิต
องค์กรจำเป็นที่จะต้องมีการพิจารณาถึงความเสี่ยงหรือโอกาสที่เกี่ยวกับความพร้อมใช้ของทรัพยากรต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นพลังงาน แหล่งน้ำ น้ำมัน แร่ธาตุ หรือวัตถุดิบ ที่จำเป็นสำหรับองค์กร ไม่เพียงแค่ในระยะสั้นเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงทั้งในระยะกลางและระยะยาว นอกจากนั้น องค์กรจะต้องมีการวิเคราะห์ถึงผลกระทบข้างเคียงจากการใช้งาน และการกำจัดทรัพยากรที่ยกเลิกหรือเหลือจากการใช้งานแล้วด้วย

ในการบริหารช่วงชีวิตของผลิตภัณฑ์ (Product life Cycle) จะเป็นกระบวนการตัดสินใจทางธุรกิจ โดยพิจารณาถึงประโยชน์ ต้นทุน และความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้น ตลอดช่วงชีวิตของผลิตภัณฑ์ โดยจะครอบคลุมถึง ความไว้วางใจได้ (ความน่าเชื่อถือ ความพร้อมใช้ การบำรุงรักษา การสนับสนุนงานบำรุงรักษา) ความล้าสมัย และการยกเลิกการใช้งาน

การบริหารช่วงชีวิต จะให้ข้อมูลที่สำคัญสำหรับผู้ทำหน้าที่ตัดสินใจในการพัฒนาความสามารถในการแข่งขัน เช่น การลดต้นทุน  โดยจะเป็นการพิจารณาในทุกช่วงชีวิตของผลิตภัณฑ์ หรือบริการ ตั้งแต่เริ่มต้น ไปจนถึงการทำลายในขั้นตอนสุดท้าย

ในกระบวนการออกแบบจะต้องพิจารณาถึงคุณลักษณะที่สำคัญ เช่น ระดับของอัตราการบกพร่องที่ต่ำ การบำรุงรักษาที่ง่าย และความพร้อมของชิ้นส่วนอะไหล่ (รวมถึงการสนับสนุนด้านการขนส่ง)  รวมถึงจะต้องพิจารณาถึงผลกระทบที่มีต่อสภาพแวดล้อมที่น้อยที่สุด ทั้งในการออกแบบ การผลิตสินค้า การส่งมอบบริการ การกระจายสินค้า การใช้และกำจัดผลิตภัณฑ์

ตัวอย่างของเครื่องมือที่นำมาใช้ในการวิเคราะห์ผลกระทบที่มีต่อสภาพแวดล้อม ได้แก่ การประเมินช่วงชีวิต (Life Cycle Assessment: LSA) การออกแบบเพื่อสิ่งแวดล้อม (Design for Environment: DFE) และการเทียบเคียงด้านสิ่งแวดล้อม (Environmental Benchmarking)

การจัดการกระบวนการ
องค์กรจะต้องใช้แนวทางในการจัดการกระบวนการ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิผล และสร้างความสัมพันธ์ระหว่างกระบวนการ รวมถึงการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างกลยุทธ์และกระบวนการปฏิบัติงาน โดยประโยชน์ที่ได้จาการดำเนินการเป็นกระบวนการ ประกอบด้วย

1. เพื่อให้ได้ผลสำเร็จตามที่ได้กำหนดไว้
2. เพื่อเป็นการปรับปรุงความมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลขององค์กร
3. สร้างความเชื่อมั่นให้กับลูกค้า และผู้มีส่วนได้เสียอื่น ๆ เกี่ยวกับความสม่ำเสมอของผลการดำเนินงานขององค์กร
4. ความโปร่งใส และชัดเจนของการปฏิบัติงานในองค์กร
5. ต้นทุนที่ต่ำ และช่วงรอบเวลาที่สั้นกว่า จากการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิผล
6. ผลลัพธ์ที่ได้รับการปรับปรุง สม่ำเสมอ และสามารถคาดการณ์ได้
7. โอกาสในการปรับปรุงงาน
8. ส่งเสริมให้เกิดการมีส่วนร่วมของบุคลากรและการแจกแจงความรับผิดชอบอย่างชัดเจน

กระบวนการจะมีลักษณะเฉพาะในแต่ละองค์กร ขึ้นอยู่กับประเภท ขนาดและระดับของการพัฒนา ซึ่งกระบวนการจะสามารถแบ่งออกได้เป็นประเภทต่าง ๆ ดังนี้

* กระบวนการบริหาร จะประกอบด้วยกระบวนการในการกำหนดกลยุทธ์ การจัดทำนโยบาย วัตถุประสงค์ การสร้างระบบการสื่อสาร การเตรียมความพร้อมของทรัพยากรที่จำเป็น การบริหารช่วงชีวิต และการทบทวนโดยฝ่ายบริหาร

* กระบวนการทำให้เป็นจริง จะประกอบด้วยกระบวนการที่ทำให้เกิดผลลัพธ์ที่วางไว้ขององค์กร เช่น กระบวนการออกแบบ กระบวนการผลิต การให้บริการ การบริการหลังการขาย

* กระบวนการสนับสนุน จะประกอบด้วยกระบวนการที่จำเป็นสำหรับการให้การสนับสนุนทั้งทางตรงและทางอ้อม ต่อกระบวนการทำให้เป็นจริง เช่น การฝึกอบรม การบำรุงรักษา การตลาด การขาย การบริหารคุณภาพ

ดังนั้น เพื่อให้เกิดพัฒนาองค์กรสู่ความยั่งยืน จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการกำหนดและจัดการกระบวนการต่าง ๆ ให้ได้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ รวมถึงจะต้องมีการกำหนดถึงความสัมพันธ์ระหว่างกระบวนการไว้อย่างชัดเจนด้วย

นอกจากนั้น องค์กรจะต้องกำหนดบุคลากรที่มีอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบในการดำเนินการ ดูแลรักษา และปรับปรุงในแต่ละกระบวนการ รวมถึงความสัมพันธ์ที่มีต่อกระบวนการอื่น ๆ ซึ่งจะเรียกว่า เจ้าของกระบวนการ (Process Owner) และจะต้องมั่นใจว่าอำนาจหน้าที่ บทบาท พันธกิจ สิทธิและหน้าที่ของเจ้าของกระบวนการ ได้รับการสื่อสารให้เกิดการรับรู้ทั่วทั้งองค์กรด้วย