สนั่น เถาชารี
มหาวิทยาลัยขอนแก่น, nutphysics@hotmail.com

            ศตวรรษที่ 21 ที่เพิ่งเริ่มต้นนี้ เป็นช่วงเวลาที่องค์กรบริษัททั้งหลายกำลังเผชิญกับยุคแห่งการเปลี่ยนแปลง และการปฏิรูปครั้งใหญ่ เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมได้อย่างทันท่วงที องค์กรทั้งหลายจึงได้เลิกล้มแนวทางเดิมคือ ทำทุกอย่างเอง (การบริหารที่มีทุกอย่างเอง) ไปสู่การบริหารที่มีการสร้างเครือข่ายกับบริษัทองค์กรอื่นและเปลี่ยนไปเป็นองค์กรยุคใหม่ โดยทำเองเท่าที่จำเป็น (การบริหารที่ไม่เน้นการมีของตนเอง)
             
          อีกด้านหนึ่ง จากความก้าวหน้าของอินเทอร์เน็ต ทำให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทั่วโลกกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานสำหรับการติดต่อเชื่อมโยงกันอย่างง่ายดาย ซึ่งช่วยให้ E-Business แพร่หลายได้อย่างกว้างขวาง ส่งผลให้องค์กรบริษัทต่าง ๆ สามารถดำเนินกิจกรรมทางธุรกิจได้เร็วขึ้นด้วยต้นทุนที่ลดลง นั่นคือ E-Business กลายเป็นตัวเร่ง (Enabler) ของการเปลี่ยนแปลงไปสู่องค์กรยุคใหม่
 
            ประเทศญี่ปุ่นเอง ซึ่งถือได้ว่าเป็นประเทศชั้นนำทางด้านอุตสาหกรรมของโลก ก็หันมาให้ความสำคัญกับการใช้ ERP เป็นพื้นฐานของระบบข้อมูลสารสนเทศขององค์กรสำหรับรองรับการบริหารจัดการที่ใช้ประโยชน์จากข้อมูลแบบเรียลไทม์ (Real-time Management) เพื่อตอบสนองสภาวะที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว

แต่อัตราส่วนการใช้ ERP ในองค์กรบริษัทก็ยังค่อนข้างต่ำอยู่ จากนี้ไป เมื่อ E-Business ก้าวหน้ามากขึ้น ระบบสารสนเทศขององค์กรและระบบ ERP ซึ่งเป็นฐานรากจะได้รับผลกระทบและเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร เป็นสิ่งต้องจับตามองและพิจารณาอย่างเร่งด่วน

แนวโน้มของ E-Business
          • แนวคิดของ E-Business
          ERP Research Promotion Forum ได้ให้คำจำกัดความของ ERP และ E-Business ไว้ดังนี้
          - ERP เป็นวิธีบริหารจัดการห่วงโซ่ของมูลค่าภายในองค์กรให้มีประสิทธิผลสูงที่สุด
          - ระบบ ERP เป็นวิธีการทาง IT ในการทำให้แนวคิดเกิดขึ้นเป็นรูปธรรม

          - E-Business  คือกลยุทธ์ทางธุรกิจ ซึ่งใช้เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตเพื่อเชื่อมโยงองค์กร ผู้ป้อนวัตถุดิบ หุ้นส่วนทางธุรกิจ และลูกค้า อย่างเป็นระบบเปิด เพื่อยกประสิทธิผลของการบริหารธุรกิจในทุก ๆ ขั้นตอนของห่วงโซ่ของมูลค่าให้สูงยิ่งขึ้น โดยเปรียบเทียบให้ ERP เป็นกลไกสำหรับการปฏิรูปให้ห่วงโซ่ของมูลค่าภายในองค์กรมีประสิทธิภาพสูงสุด ส่วน E-Business นั้นเป็นกลยุทธ์สำหรับการปฏิรูปห่วงโซ่ของมูลค่าทั้งหมดข้ามองค์กร ครอบคลุมตั้งแต่คู่ค้าไปจนถึงลูกค้าให้มีประสิทธิภาพสูงสุด 
 
          จะเห็นว่าเป็นกระแสการเปลี่ยนแปลงที่เริ่มต้นโดย ERP ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงจากการหาประสิทธิภาพสูงสุดแบบแยกส่วน ไปสู่การหาประสิทธิภาพสูงสุดในระดับองค์กร ให้ขยายออกสู่นอกองค์กรอย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น

          จากรูปที่ 1 ข้างล่างนี้ แสดงให้เห็นภาพของ E-Business ตามคำจำกัดดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น สำหรับระบบสารสนเทศนั้นจำเป็นต้องใช้ระบบที่สามารถทำการประมวลผลแบบเรียลไทม์ โดยมีการเชื่อมต่อกับทุกองค์กรในห่วงโซ่ของมูลค่า (ผู้ผลิตชิ้นส่วน ผู้ผลิต ผู้จำหน่าย ผู้ขายปลีก)

รูปที่ 1 การ Optimize ห่วงโซ่ของมูลค่าทั้งหมด คือเป้าหมายของ E-Business

•เกาะกระแส E-Business 
          เวลากล่าวถึง E-Business สิ่งที่ลืมไม่ได้ของ E-Business คือ ปัจจัยผลักดันมิได้เกิดจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศเพียงอย่างเดียว จากช่วงปลายของทศวรรษที่ 1990 เป็นต้นมา ได้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในด้านการบริหารองค์กร คือ เกิดการเปลี่ยนจากระบบ ทำทุกอย่างด้วยตัวเอง ที่ใช้กำลังทุนขนาดมหึมาในการสร้างทรัพยากรทางธุรกิจทั้งหลาย เช่น ระบบการผลิตที่ใหญ่โต ฯลฯ ขึ้นในบริษัทตัวเอง

ในการดำเนินธุรกิจ ไปเป็นระบบ ไม่ทำทุกอย่างด้วยตัวเอง ที่ใช้พลังแห่งเครื่องหมายยี่ห้อสินค้าและองค์ความรู้เป็นอาวุธ โดยกระบวนการผลิตใดที่สามารถจ้างทำภายนอกได้ก็จะพยายามใช้ทรัพยากรภายนอกให้มากที่สุด โครงสร้างการผลิตที่เกิดจากระบบทำทุกอย่างด้วยตัวเองเป็นระยะเวลายาวนาน กำลังมาถึงจุดเปลี่ยนแล้วในปัจจุบัน

          ความสามารถที่จะมีความร่วมมือที่แน่นแฟ้นและฉับไวระหว่างองค์กร ด้วยการใช้ E-Businessนั้นกำลัง เป็นพลังขับเคลื่อนองค์กรให้ออกจากระบบทำทุกอย่างด้วยตัวเอง และเป็นตัวเร่งให้การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของอุตสาหกรรมการผลิตเร็วยิ่งขึ้น

          • แนวโน้มของ E-Business  
          ที่ผ่านมาแม้ว่าองค์กรที่ทำธุรกิจอินเทอร์เน็ตแบบ B2C (ธุรกรรมระหว่างธุรกิจกับผู้บริโภค) อาจจะมีปัญหากันบ้างก็ตาม แต่ E-Business ก็ยังขยายตัวต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม ต่อจากนี้ไปกระแสหลักของ E-Business จะไม่ใช่ B2C อีกต่อไป แต่จะเป็น B2B (ธุรกรรมระหว่างองค์กรบริษัท) ระหว่างองค์กรธุรกิจที่มีอยู่เดิม ซึ่ง E-Business มีแนวโน้มที่จะมี 2 ลักษณะ ดังแสดงในรูปที่ 2 ข้างล่างนี้ กล่าวคือ  
 
          1. ตลาดอิเล็กทรอนิกส์แบบ Private B2B (แบบแนวตั้ง) ที่เน้นตลาดอิเล็กทรอนิกส์ขององค์กรในกลุ่มเดียวกัน โดยมีองค์กรที่สำคัญมากสุดอยู่ตรงกลาง จะเชื่อมต่อเป็นระบบเดียวกันกับระบบ Supply Chain Management (SCM) ของบริษัทใหญ่ เพื่อการสร้างความแตกต่างจากคู่แข่งและใช้ในการบริหารสินค้า หรือผลิตภัณฑ์ที่มีคุณลักษณะพิเศษที่เกี่ยวข้องกับความลับของบริษัท
 
          2. ตลาดอิเล็กทรอนิกส์แบบ Public B2B (แบบแนวนอน) ที่เน้นตลาดอิเล็กทรอนิกส์ระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ไม่มีการสร้างความแตกต่าง แต่เน้นการลดต้นทุน โดยพุ่งเป้าหมายไปที่สินค้าประเภททั่วไป
 
องค์กรบริษัทมีความจำเป็นที่ต้องเตรียมความพร้อมสำหรับระบบข้อมูล เพื่อตอบสนองการทำงานทั้งสองแบบนี้ 

รูปที่ 2 รูปแบบ E-Business ระหว่างกลุ่มบริษัท

กระแส ERP ใหม่ของประเทศอเมริกา (Extended ERP)
          •กำเนิดของ Extended ERP
          ในช่วงต้นทศวรรษที่ 1990 บริษัทต่าง ๆ ในอเมริกา ได้มีการนำ ERP มาใช้กันอย่างแพร่หลาย อย่างไรก็ตาม หลังจากนั้นมาได้ถูกบดบังโดยกระแสใหม่ที่เรียกว่า E-Business
 
          ปัจจุบัน บริษัทส่วนใหญ่ของอเมริกา มีแนวโน้มที่จะลงทุนด้าน IT ไปที่ E-Business มากกว่าเรื่องของการนำ ERP มาใช้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า บริษัทในอเมริกาเลิกให้ความสำคัญกับ ERP ทั้งนี้เพราะว่าระบบ E-Business ที่หลายบริษัทกำลังนำมาใช้นั้น ส่วนใหญ่มี Backbone หรือโครงสร้างพื้นฐานที่สร้างขึ้นมาจากระบบ ERP นั่นเอง
 
          ในการเปลี่ยนแปลงองค์กรให้เป็น E-Business นั้น มีความจำเป็นต้องพัฒนาเครือข่ายระหว่างองค์กรกับคู่ค้าและลูกค้า ควบคู่กับการปรับธุรกรรมทั้งหมดภายในองค์กรให้เป็นระบบดิจิตอลด้วย และเพื่อการนี้ เป็นที่ทราบกันดีว่า จำเป็นต้องสร้างฐานข้อมูลสารสนเทศอันเป็นหนึ่งเดียวขององค์กรทั้งหมด โดยการบูรณาการรวมระบบบริหารสมัยใหม่ทั้งหลาย เช่น SCM (Supply Chain Management), CRM (Customer Relationship Management), E-Commerce โดยมี ERP เป็นศูนย์กลาง

          เพราะฉะนั้นสำหรับบริษัทของอเมริกาแล้ว ความมุ่งมั่นที่จะก้าวสู่ ERP มิได้จางหายไป หากแต่ ERP ได้ถูกใช้เป็น “ฐาน” ของระบบสารสนเทศ และบนฐานนั้นก็จะทำการประยุกต์ต่าง ๆ เช่น SCM, CRM, E-Commerce ต่อยอดจากระบบ ERP ซึ่งเป็นแนวโน้มเพื่อการยกระดับขีดความสามารถของระบบสารสนเทศขององค์กรขึ้นไปอีก

          ดังนั้นปัจจุบันการมุ่งสู่ E-Business จึงเกิดแนวคิดใหม่ที่เรียกว่า Extended ERP ซึ่งก็คือ การบูรณาการรวมระบบงานต่าง ๆ ขององค์กรโดยมีระบบ ERP เป็นฐาน เพื่อให้มีความสามารถต่าง ๆ ต่อยอดขึ้นไปจากระบบ ERP เดิม

          •ความเป็นมาของกำเนิดของ Extended ERP
          ปัจจัยต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดเป็นแนวคิดของ Extended ERP สามารถแสดงได้ดังรูปที่ 3 ข้างล่างนี้

รูปที่ 3 เบื้องหลังของการกำเนิด Extended ERP

   
          1. การมาถึงของยุค E-Business
          ท่ามกลางสภาวะแข่งขันอันรุนแรงภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์ องค์กรทั้งหลายได้ลงทุนในการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีสารสนเทศระดับแนวหน้า เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการ และการผลิตอย่างเต็มที่ 
             
          กลยุทธ์ด้านสารสนเทศในองค์กรบริษัทที่ผ่านมานั้น จะเป็นการใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่กล่าวไว้ข้างต้นโดยทบทวนและปรับปรุงให้กระบวนการทางธุรกิจนั้นไม่ซับซ้อนและเป็นระบบ โดยการใช้ฐานข้อมูล ERP ซึ่งรวบรวมข้อมูลทั้งหมดของธุรกิจไว้ ทำให้สามารถรู้ถึงสถานภาพของธุรกิจอย่างดีในระดับภาพรวมแบบเรียลไทม์ ซึ่งมีประโยชน์มากในการสร้างกระบวนการตัดสินใจในเชิงบริหารที่รวดเร็ว และการวางแผนกลยุทธ์ในอนาคตขององค์กร
            
          อย่างไรก็ตาม หลังจากกำเนิดของเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ต ทำให้กลยุทธ์ด้านสารสนเทศขององค์กรซึ่งเน้นการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการภายในองค์กร ถึงจุดแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่
            
          การเกิดของร้านค้าออนไลน์ซึ่งทำให้สามารถซื้อขายสินค้าบน Web ได้อย่างง่ายก็ดี การใช้เทคโนโลยี Web สำหรับการบูรณาการระบบ Back Office ก็ดี ล้วนเป็นการเข้าสู่ยุค E-Business ซึ่งประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตเพื่อเสริมอำนาจในการแข่งขันและเพิ่มกำไร และเป็นการสร้างสนามแข่งขันใหม่ทางการตลาดขององค์กรธุรกิจ 
           
          เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดซึ่งเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาและอย่างรวดเร็วนี้ และเพื่อส่งมอบสินค้าที่ลูกค้าพึงพอใจได้อย่างรวดเร็วขึ้น ระบบการแลกเปลี่ยนข้อมูลที่มีประสิทธิภาพและราบรื่นกับผู้ป้อนวัตถุดิบและลูกค้าย่อมขาดเสียมิได้
            
          ด้วยเหตุนี้ อาจกล่าวได้ว่ายุคแห่งการใช้ ERP เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในองค์กรได้สิ้นสุดลงแล้ว และกำลังเข้าสู่ยุคใหม่ ซึ่งเป็นยุคแห่งการพัฒนาเครือข่ายขนาดใหญ่ที่รวมทั้งผู้ป้อนวัตถุดิบและลูกค้า ฯลฯ เข้าด้วยกัน ภายใต้แนวโน้มนี้ มีความจำเป็นอย่างมากที่ต้องมีระบบใช้งานร่วมกันของข้อมูล ระบบ ERP ซึ่งแต่เดิมใช้กันเฉพาะแต่ในองค์กร ให้กับคู่ค้าและลูกค้าด้วย
           
          อีกทั้งการเกิดของ E-Business ทำให้เกิดความจำเป็นในการกระชับความสัมพันธ์กับองค์กรภายนอกมากขึ้น และแนวโน้มเหล่านี้จะเป็นสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาทของ ERP อย่างมากต่อไปในอนาคต
          
          ยิ่งกว่านั้น เพื่อการใช้ข้อมูลร่วมกับองค์กรภายนอก จำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนวิธีประมวลผลข้อมูล ต้องมีการพัฒนากระบวนการเชื่อมโยงอินเทอร์เฟสระบบ  ERP กับภายนอก ต้องมีการบูรณาการระบบงานกับระบบของคู่ค้า ฯลฯ ทำให้เกิดงานใหม่ที่ต้องทำอีกมากมาย เพราะฉะนั้นก็จะเกิดความต้องการผลิตภัณฑ์และเทคโนโลยีใหม่ที่จะสนับสนุนระบบใหม่ตามมา
         
          2. ผู้ผลิต ERP ต้องบุกเบิกสร้างตลาดใหม่
          จากการมาถึงยุค E-Business ทำให้บทบาทหน้าที่ของระบบสารสนเทศที่อยู่บนฐานของ ERP ของบริษัทต่าง ๆ ในอเมริกาได้เปลี่ยนไป ซึ่งมีผลให้ผู้ผลิต ERP เองก็มาถึงจุดเปลี่ยนเช่นกัน
          
          ในอเมริกานั้น ผู้ใช้ ERP กว่าครึ่งเป็นบริษัทใหญ่ซึ่งอยู่ลำดับต้น ๆ ในทำเนียบ 1,000 บริษัทของนิตยสารฟอร์จูน แสดงว่าบริษัทที่มีชื่อเสียงของอเมริกาส่วนใหญ่นั้นได้นำ ERP มาใช้เรียบร้อยแล้ว 
           
          ส่วนบริษัทขนาดกลางและเล็ก (SMEs) นั้นก็มีงบประมาณด้าน IT จำกัด ไม่สามารถจัดหา ERP ไปใช้ได้ ทำให้ยอดขายของผู้ผลิต ERP ลดลง 
            
          ด้วยเหตุนี้ จึงถึงจุดจบของยุคทองที่เมื่อจำหน่าย ERP Package ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์หลักได้ ยอดขายและกำไรก็จะเพิ่มขึ้น และมีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนาผลิตภัณฑ์ Solution ใหม่ ๆ ขึ้นมาทดแทน
            
          ดังนั้น ผู้ผลิต ERP ทั้งหลาย จึงเริ่มแสวงหาบทบาทใหม่ของ ERP สำหรับการบริหารจัดการองค์กร เพื่อพัฒนาบุกเบิกให้เกิดตลาดใหม่ขึ้น
           
          3. ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่ทำให้การรวม ERP กับระบบอื่นเกิดขึ้นได้
          เทคโนโลยีที่ทำให้การบูรณาการระหว่างระบบ และการแลกเปลี่ยนข้อมูลกับระบบภายนอกเกิดขึ้นได้ ได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็วด้วยความก้าวหน้าของอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยีการเข้าถึงข้อมูลแบบ Web Based ทำให้การแลกเปลี่ยนข้อมูลกับภายนอกสามารถทำได้ง่ายดายขึ้นเป็นอย่างมาก หากเปรียบเทียบกับระบบ EDI ที่ผ่านมา

ยิ่งกว่านั้น หากใช้เทคโนโลยี Thin Client ก็จะทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงข้อมูล ERP ได้โดยใช้โปรแกรมบราวเซอร์เพียงตัวเดียว และหากใช้ร่วมกับระบบติดต่อกับผู้ใช้แบบ GUI (Graphic User Interface) พนักงานก็จะสามารถใช้ระบบได้ทันทีโดยไม่ต้องผ่านการอบรมวิธีใช้งานเป็นพิเศษเลย
           
          ด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีหลากหลายเหล่านี้ ทำให้ฐานของผู้ที่สามารถใช้ประโยชน์และเข้าถึงข้อมูลของ ERP ได้ขยายตัวออกไปอย่างมากและรวดเร็ว ตั้งแต่ระดับผู้บริหารไปสู่พนักงานทั้งองค์กร
           
          ในอีกด้านหนึ่ง ในการทำ E-Business นั้น จะทำให้ต้องทำการเปลี่ยนแปลงกระบวนการทางธุรกิจที่เกี่ยวข้องมากมาย จึงเกิดความจำเป็นในการปรับปรุงระบบ ERP ที่มีอยู่เดิมให้สอดคล้องกัน 
           
          อย่างไรก็ตาม ในระยะหลังนี้ จากการใช้ระบบที่มีโครงสร้างแบบคอมโพเนนต์ การมีซอฟท์แวร์ทูลสนับสนุนการเขียนโปรแกรม การเปิดเผยรายละเอียดของ API (Application Programming Interface) ฯลฯ ทำให้องค์กรผู้ใช้งานสามารถปรับเปลี่ยนหรือขยายระบบ ERP ได้อย่างรวดเร็วขึ้น

          • จุดเด่นของ Extended ERP
          Extended ERP เป็นระบบสารสนเทศขององค์กรที่มีจุดเด่น 3 ประการ ดังแสดงในรูปที่ 4 ข้างล่างนี้ กล่าวคือ

รูปที่ 4 จุดเด่น 3 ประการของ Extended ERP

         
          1. บูรณาการโดยมี ERP เป็นฐาน
          Extended ERP เป็นระบบบริหารที่ใช้รากฐานของ ERP และมีการขยายฟังก์ชันการทำงานของ ERP ออกไปโดยการบูรณาการกับซอฟต์แวร์ต่าง ๆ เช่น SCM, CRM, E-Commerce ฯลฯ

          ดังนั้น นอกจากเรื่องความสามารถทำงานอย่างบูรณาการแล้ว ด้วยการป้อนข้อมูลเพียงครั้งเดียว ข้อมูลจะสามารถถูกใช้ร่วมกันสำหรับซอฟต์แวร์ทั้งหมดได้ ซึ่งคือการบูรณาการของข้อมูลไปด้วยนั่นเอง
          
          2. เชื่อมโยงห่วงโซ่ของมูลค่าทั้งภายในและภายนอก
          Extended ERP เป็นระบบที่มีระบบ ERP ซึ่งบูรณาการกระบวนการทางธุรกิจขององค์กรอยู่ที่แกนกลาง และเชื่อมต่อระหว่างองค์กรกับผู้ป้อนวัตถุดิบด้วย SCM และบริหารลูกค้าองค์กรโดยระบบ CRM ซึ่งทำให้เกิดการต่อเชื่อมของกระบวนการทางธุรกิจของภายในกับภายนอก ส่งผลให้เกิดการเชื่อมโยงของห่วงโซ่มูลค่าทั้งภายในและภายนอก
           
          3. IP Based Infrastructure และ Web Application
          ระบบต่าง ๆ เหล่านี้ ถูกสร้างบนฐานโครงสร้างเครือข่ายแบบ IP (Internet Protocol) จึงสามารถเข้าเรียกใช้ หรือป้อนข้อมูลผ่านระบบเครือข่ายได้ 
             
          อีกทั้งโดยการใช้ Web Application ยังช่วยให้ไม่เพียงแต่พนักงานขององค์กรเท่านั้น แม้แต่องค์กรลูกค้า องค์กรผู้ป้อนวัตถุดิบ องค์กรคู่ค้า ฯลฯ ก็สามารถเข้าถึงระบบข้อมูลสารสนเทศขององค์กรแบบออนไลน์จากภายนอกได้ สิ่งนี้ทำให้สามารถทำธุรกิจต่าง ๆ แบบ E-Business ได้ ไม่เฉพาะในองค์กรตัวเองแต่รวมถึงระหว่างองค์กรด้วย เพราะสามารถใช้ข้อมูลร่วมกันได้

และตลาดบนอินเทอร์เน็ตก็จะมิได้เป็นเพียงการค้าขายบนเน็ตเท่านั้น แต่ต้องมองว่าเป็นช่องทางในการร่วมมืออย่างใกล้ชิดกับผู้ป้อนวัตถุดิบด้วย ซึ่งแน่นอน สำหรับตลาดบนอินเทอร์เน็ตก็มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องแยกแยะระหว่างแบบปิด (Private) และตลาดแบบสาธารณะ (Public)

ผลทางการบริหารของการใช้ Extended ERP
          สามารถแบ่งได้ 2 ประเด็นใหญ่ คือ 1. การปฏิรูปโครงสร้างธุรกิจขององค์กร 2. การปฏิรูปกระบวนการทางธุรกิจ ดังแสดงในรายละเอียดด้วยรูปที่ 5 ข้างล่างนี้

รูปที่ 5 ผลของการใช้ Extended ERP

 
          ซึ่งผลทางการบริหารของการใช้ Extended ERP ดังแสดงในรูปที่ 5 จะทำให้เกิดการปฏิรูปองค์กรดังแสดงในรูปที่ 6 ข้างล่างนี้

 รูปที่ 6 การปฏิรูปองค์กรด้วย Extended ERP

          ซึ่งจากรูปที่ 6 เราจะเห็นว่า แกนตั้ง คือ การปฏิรูปโครงสร้างธุรกิจให้ดีที่สุด (เปลี่ยนจากปัจจุบันไปสู่ภาพที่ควรเป็น) และแกนนอน คือ การบริหารธุรกิจองค์กรให้ดีที่สุด จะเห็นว่าทั้งสองแกนนี้ คือ สองสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับการปฏิรูปองค์กร การใช้งาน ERP ที่ผ่านมา ส่วนใหญ่จะเป็นการปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจภายใต้โครงสร้างของธุรกิจที่ทำในปัจจุบัน แต่ Extended ERP นั้นจะทำให้สามารถพัฒนาและปรับปรุงโครงสร้างธุรกิจและปฏิรูปกระบวนการทางธุรกิจไปได้พร้อม ๆ กัน

แนวโน้มของ ERP ยุคหน้า
          • กระบวนการพัฒนาระบบสารสนเทศ
          รูปที่ 7 แสดงการมองภาพแบบมาโครของกระบวนการพัฒนาระบบสารสนเทศองค์กร แนวนอนคือแกนเวลา โดยแบ่งคร่าว ๆ เป็นยุคของ E-Business และยุคก่อนหน้านั้น โดยในยุคก่อนหน้ายุค E-Business จะแบ่งเป็นสองช่วงคือ ช่วง non-ERP และช่วง ERP

          แกนตั้งของรูปคือ 5 หัวข้อใหญ่ที่บ่งบอกลักษณะเด่นของกระบวนการพัฒนาระบบสารสนเทศ โดยจะกล่าวในรายละเอียดตามลำดับดังนี้

                                                                                     หมายเหตุ งานหลังร้าน (Back Office) ได้แก่ งานที่มีรูปแบบตายตัว สามารถทำให้เป็นอัตโนมัติได้ง่าย
                                                                                     งานหน้าร้าน (Front Office) ได้แก่ งานเฉพาะทางไม่มีรูปแบบตายตัว (การวางแผน การออกแบบ เป็นต้น)
                                                                                     BPR: ปฏิรูปกระบวนการธุรกิจ (Business Process Reform)
                                                                                     BSR: ปฏิรูปโครงสร้างธุรกิจ (Business Structure Reform)

รูปที่ 7 กระบวนการพัฒนาระบบสารสนเทศองค์กร

         
1.ขอบเขตการบูรณาการ          
          ก่อนยุค ERP นั้น ระบบสารสนเทศขององค์กรถูกสร้างโดยแบ่งแยกกันในแต่ละงาน และเชื่อมโยงแต่ละงานด้วยวิธีแลกเปลี่ยนไฟล์ข้อมูลเป็นครั้งคราว ด้วยเหตุนี้ จึงเกิดการล่าช้าในการประสานบูรณาการข้อมูลตามแนวนอนของแต่ละงาน ยังผลให้การนำข้อมูลภายในองค์กรมาใช้ประโยชน์ในการบริหารนั้นล่าช้าไม่ทันการณ์ โดยจะเห็นได้จากมีหลายบริษัทที่กว่าจะได้รายงานสรุปผลของแต่ละเดือนต้องรอถึงปลายเดือนถัดไปเลยทีเดียว
          ซึ่งระบบ ERP ขยายขอบเขตการบูรณาการสู่ระดับทั้งองค์กร และสามารถกำจัดการล่าช้าดังกล่าวได้

          การบูรณาการของ Extended ERP มีขอบเขตครอบคลุมห่วงโซ่ของมูลค่าทั้งหมด ทำให้สามารถใช้ประโยชน์ข้อมูลในแนวนอนข้ามองค์กรได้แบบเรียลไทม์   

2. งานเป้าหมาย
          การทำให้เป็นระบบงานนั้น โดยปกติแล้วเป้าหมายจะเริ่มจาก Back Office ซึ่งเป็นงานประจำที่มีรูปแบบตายตัว สามารถเปลี่ยนเป็นระบบอัตโนมัติได้ง่ายก่อน แล้วจึงขยายไปสู่ Front Office ซึ่งเป็นงานเฉพาะทางที่ไม่มีรูปแบบตายตัว เช่น งานวางแผน งานออกแบบ

          กระแสนี้มีลักษณะเดียวกันทั้งช่วง non ERP และช่วง ERP และในยุค E-Business ก็เช่นเดียวกัน คือเริ่มจาก Extended ERP ซึ่งมีศูนย์กลางของงานที่ Back Office ก่อน โดยในอนาคตคาดว่าจะขยายไปสู่งาน Front Office บนระดับสูงขึ้นที่ใช้วิธีการเช่น Concurrent Engineering ในห่วงโซ่ของมูลค่าต่อไป

3. วัตถุประสงค์หลัก
          วัตถุประสงค์หลักของช่วง non ERP คือ การประหยัดและลดต้นทุนของทุกงานในองค์กร ส่วนช่วง ERP นั้น วัตถุประสงค์หลักคือ ปฏิรูปกระบวนการทางธุรกิจ โดยการบูรณาการกระบวนการทางธุรกิจทั้งหมดขององค์กรรวมกัน เป็นการรวมเข้าเป็นหนึ่งเดียวกับกลยุทธ์ขององค์กร

          ถัดมาสำหรับ Extended ERP นั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อปฏิรูปโครงสร้างธุรกิจและปฏิรูปกระบวนการทางธุรกิจไปพร้อม ๆ กัน และกลายเป็นส่วนที่ไม่สามารถแยกออกจากกลยุทธ์ขององค์กรได้

4. โครงสร้างพื้นฐาน IT และเวลาที่ใช้ในการพัฒนาระบบ
          โครงสร้างพื้นฐาน IT นั้นเปลี่ยนจากระบบเมนเฟรม (Mainframe) มาเป็นระบบ Client & Server และกลายมาเป็นระบบ IP Based หรือ Web Application ในยุคของ Extended ERP 

          เวลาในการพัฒนาระบบก็ลดลงจากหลักปี ลงมาเป็นเดือน และต่อไปจะกลายเป็นสัปดาห์  จากนี้ไปจะต้องมีระบบที่มีความสามารถในการสร้างระบบการปฏิรูปธุรกิจ และการปฏิรูปกระบวนการทางธุรกิจในเวลาที่สั้น เพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมทางธุรกิจที่เร็วยิ่ง ๆ ขึ้นทุกวัน

          • แนวโน้มของ ERP ยุคหน้า
          ยุคของ E-Business เพิ่งจะเริ่มขึ้น และหลังจากนี้ก็จะเติบโตต่อไปอย่างไม่ต้องสงสัย และแน่นอนว่าระบบ ERP ยุคหน้าซึ่ง E-Business จะรุ่งโรจน์เต็มที่ ก็จะได้รับการพัฒนายิ่งขึ้นไปจาก Extended ERP เพื่อที่จะทำหน้าที่ที่ก้าวหน้ายิ่งขึ้น สามารถคาดเดาได้ว่า ERP ยุคหน้าจะมีบทบาทในการรองรับสิ่งต่อไปนี้

          1. งานหน้าร้าน (Front Office)
          Extended ERP นั้นสนับสนุนงานหลังร้าน (Back Office) ในห่วงโซ่ของมูลค่า แต่ต่อจากนี้จะครอบคลุมถึงงานหน้าร้าน (Front Office) ด้วย

          สำหรับ ERP ยุคหน้า เป้าหมายของสิ่งที่จะเชื่อมโยงระหว่างองค์กรธุรกิจนั้น จะไม่ใช่เฉพาะการบริหารซัพพลายเชนของผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่แล้วเท่านั้น แต่จะต้องครอบคลุมไปถึงการวางแผน การออกแบบ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ อีกด้วย
          
          2. ห่วงโซ่ของมูลค่าที่ไม่หยุดนิ่ง
          ห่วงโซ่มูลค่าในปัจจุบันมีลักษณะปิด โดยประกอบด้วยสมาชิกหลักในกลุ่มหรือเครือข่ายบริษัทเดียวกัน ในอนาคตสมาชิกในกลุ่มจะมีการเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม โดยแนวโน้มนี้ได้เริ่มปรากฏให้เห็นแล้ว ความแน่นแฟ้นในกลุ่มบริษัทในเครือจะค่อย ๆ ลดลง และธุรกิจในลักษณะเปิดและข้ามกลุ่มบริษัทจะมีมากขึ้นเรื่อย ๆ

          อีกด้านหนึ่ง สามารถคาดเดาได้ว่าในอนาคตนั้น เทคโนโลยีการบูรณาการระบบข้ามองค์กรที่เรียกว่า “Dynamic B2B ระหว่างองค์กรใด ๆ” จะเกิดขึ้นอย่างแน่นอน

          จากการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างอุตสาหกรรมและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี มีความเป็นไปได้สูงมากที่สมาชิกในห่วงโซ่ของมูลค่าจะเปลี่ยนจากองค์กรในกลุ่มบริษัทเครือข่าย ไปสู่รูปแบบที่สมาชิกในห่วงโซ่ของมูลค่าถูกเลือกอย่างไดนามิกตามลักษณะของโครงการเพื่อให้เกิดมูลค่าเพิ่มสูงสุด ดังนั้น ERP ยุคหน้าจะต้องสามารถตอบรับกับโครงสร้างสมาชิกองค์กรที่ยืดหยุ่นบนห่วงโซ่ของมูลค่าที่เปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดนิ่ง

          3. กลยุทธ์ธุรกิจเชิงรุก
          ปัจจุบัน กุญแจของความสามารถในการแข่งขัน ได้เปลี่ยนจาก “กลยุทธ์เพื่อตอบสนองรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาวะแวดล้อมทางธุรกิจ” กลายมาเป็น “กลยุทธ์การที่รู้ถึงการเปลี่ยนแปลงล่วงหน้า” ดังนั้น ERP ยุคหน้าจะต้องมีความสามารถที่จะวางแผน ปฏิบัติ และประเมินผลการปฏิรูปโครงสร้างอย่างฉับพลันทันทีได้

เอกสารอ้างอิง
1. การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย. Enterprise Resource Planning [ออนไลน์] 2548 [อ้างเมื่อ 26 ตุลาคม 2549]. จาก http://it.egat.co.th/
2. วิชัย ไชยมี. การบริหารการผลิตและควบคุมสินค้าคงคลัง โดยใช้ระบบ ERP. กรุงเทพ ฯ: บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จำกัด (มหาชน); 2547.
3. อิทธิ ฤทธาภรณ์. สู่การเป็นผู้นำในการใช้ ERP. กรุงเทพ ฯ: สำนักพิมพ์ ส.ส.ท.; 2546.
4. Karl M. Kapp, William F. Latham, Hester N. Ford-Latham. Integrated learning for ERP success: a learning requirements planning approach. Boca Raton: The St. Lucie Press; 2001.
5. Mahesh gupta, Amarpreet kohli. Enterprise resource planning systems and its implications for operations function. Technovation 2006; 687-696.